De kracht van verhalen vertellen

Halfbaard - Charles Lewinsky
De kracht van verhalen vertellen
Halfbaard is een prachtige vertelling. Het speelt zich af in de veertiende eeuw in Zwitserland. In deze tijd is niet elk grondbezit zorgvuldig beschreven of gedocumenteerd. Zo ontstaan er dan de nodige strubbelingen, bijv. de Marchenstreit. Welke grond is van het lokale klooster en welke delen zijn van iemand anders.
In deze woelige tijden is daar ineens een persoon met een half verminkt gezicht. Hij trekt in een zeer simpele hut aan de rand van het kloosterbos. Sebi (Eusebius) een eenvoudige boerenjongen sluit vriendschap met hem. Hij noemt hem Halfbaard. Wie hij is, waar hij vandaan komt blijft in het duister. Pas gedurende het verhaal komt beetje bij beetje zijn geschiedenis naar buiten. Halfbaard is mysterieus, hij is een soort van genezer, hij leert Sebi een spel: schaken. Maar begin met hem niet over de Habsburgers… dan spuugt hij vuur van haat! Hij kan goed observeren en hij heeft in de gaten dat Sebi een pienter joch is.
Sebi helpt de oude Laurentz, de grafdelver, omdat deze oud is en wel een helpende hand bij het graven kan gebruiken.
Sebi’s moeder sterft jong en Sebi moet met zijn broers Geni, de oudste en meest rustige, bedachtzame, en de driftige Poli verder. Wat wil Sebi? Hij is niet sterkt genoeg voor het boerenvak, hij is niet dapper genoeg om soldaat te worden! Maar hij wil wel het klooster in. Hij wil leren lezen en schrijven, hij wil verhalen opschrijven, verder vertellen. Eigenlijk wil hij verhalenverteller worden!
Dat klooster wordt het niet, zeker niet als hij een pasgeboren baby aan de varkens moet voeren! Hij doopt de baby, geeft het een naam en begraaft het in het bos. Dat klooster heeft voor hem afgedaan. “Het zijn allemaal huichelaars!”[…] Maar hij kan wel door de abt worden gezocht. Halfbaard weet een oplossing. Sebi gaat bij zijn vriend wonen in Ägerli.
Door de filmische beschrijvingen weet Lewinski de couleur locale uitstekend op te roepen. Zeker tijdens het proces tegen Halfbaard, die wordt beschuldigd van samenwerking met de duivel. Maar Halfbaard kan bewijzen dat hij ‘de nieuwe mens’ aan het maken is… En toen begon het wonder!
Het verlangen verhalenverteller te worden blijft. Sebi ziet de duivelse Anneli als zijn grote voorbeeld. Hij wil met haar meereizen, haar observeren tijdens het vertellen.
Ondertussen raakt de strijd tussen de dorpelingen/boeren en het klooster in een stroomversnelling. Vlugger dan verwacht moet Sebi voor Anneli zijn meesterproef afleggen.
Aan het eind van sommige hoofdstukken wordt een vooruitwijzing gegeven waardoor de spanning in het verhaal blijft, het nodigt uit tot doorlezen. Voor wie niet katholiek is opgegroeid zullen de vele Latijnse termen onbekend voorkomen, het belemmert het lezen niet!
Het verhaal is opgebouwd uit vele korte hoofdstukken, waarin de titel de inhoud aangeeft. IN het verhaal figureren veel schilderachtige personages, levensecht neergezet.
Verhalen zijn in de Middeleeuwen een manier om de geschiedenis door te geven. Of dat altijd waarheidsgetrouw gebeurt? Er liggen vele waarheden tussen realiteit en fictie. Als hij als chroniqueur van oom Alisi fake-news moet bedenken om de strijd tegen het klooster en zijn overwinning te schetsen dan blijkt dat zelfs in die tijd de waarheid al ‘zoek’ kan zijn.
“… Dat was allemaal verzonnen en gelogen… het was een mooi verhaal… het zal nog vaak verteld worden en op een gegeven moment is het dan de waarheid…’(p. 596)