Een schilderachtige beschrijving, boeiend om te lezen

Het spel van licht en donker - Matthias Rozemond
Het boek verhaalt over de jeugd en beginnende volwassenheid van Rembrandt Van Rijn , zoon van een molenaar in Leiden. De beschrijvingen van die tijd in Leiden met kinderspelen, handel in wol en Leids laken zijn zo beeldend dat je je de stad direct kunt voorstellen.
Het wordt is vlot leesbare taal verteld en is onderverdeeld in duidelijke hoofdstukken met een eigen titel en soms een tijdsaanduiding
De jonge jaren in 1617 worden sprekend beschreven. Het is winter en op het Rapenburg is een sneeuwballen gevecht gaande. We leren meteen Aris kennen, een vriend (?) van Rembrandt? Het is direct duidelijk dat hij niet vies is van een leugentje om zichzelf vrij te pleiten en een ander de schuld te geven: Jan Lievens werd door Aris geraakt. Jan Lievens komt het verhaal binnen en is een jongen die mooi en graag tekent. Ook Rembrandt tekent liever dan naar de Latijnse School te gaan, ook al betalen zijn ouders er veel geld voor. Gelukkig mag hij met school stoppen en krijgt tekenles van de ‘Italiaan’ Swanenburgh. Daarna gaat Rembrandt naar Amsterdam. Hij heeft gespaard, weet dat Lievens ook les in Amsterdam heeft gehad, hij wil bij die leraar ook les hebben. Inwendig is hij jaloers op Lievens en zijn succes. DE leraar Lastman neemt hem aan voor een half jaar.
In deze stukken lees, leer je prachtig hoe men destijds aan de verfkleuren kwam, niet richting hobby-winkel maar zelf maken, mengen, bestuderen.
In najaar 1627 hoort Rembrandt in de kroeg dat Lievens naar Rubens in Utrecht zal gaan . Hij weet het zo te manipuleren dat hij degene is die mee gaat als assistent. Maar helaas door het slechte weer zullen ze Rubens nooit ontmoeten. Wel zal hij na deze ontmoeting Jan Lievens vaker ontmoeten. In zijn atelier. Zij discussiëren over thema’s, ze schilderen samen, ze ruziën, maar Jan leert Rembrandt ook het clair-obscure à la Carvaggio. Rembrandt leert afstand nemen van alle lessen die hij bij Lastman heeft gehad. Jan en Rembrandt bruisen van ideeën en halen het beste in elkaar naar boven. Rembrandt blijft echter een twijfelaar, hij wordt vast nooit zo goed als Jan….
” …was hij wel echt…was hij wel in de wieg gelegd voor het kunstenaarschap …. Hij had Jan
nodig …het besef was blinkend en scherp als een beulsmes…” (blz 81)
Rembrandt leert van Jan ook bluffen, onderhandelen, een leugentje verkopen voor bestwil . hij moet leren zijn eigen werk, zijn eigen talent ten gelde te maken.
“… De verf verleende Rembrandt toegang tot een andere wereld , hij raakte langzaam los
van zijn omgeving…”(blz 105)
Niet alleen lezen we over de jonge Rembrandt, ook over de maatschappelijke omstandigheden van die tijd. Vluchtelingen uit Vlaanderen, de Gomaristen, “..die pikken ons werk af…” vlgs de volksmond. Je leest over de religieuze spanningen en dat het belangrijk is niet altijd precies voor je godsdienst uit te komen. Het kan je een opdracht schelen. Het is de tijd van de Paapse feesten in een calvinistisch Leiden. Het is de tijd van de politieke onrust: de Spanjaarden hebben Amersfoort bezet, Utrecht is in nood
Het leuke in dit boek is dat er allerlei bekende namen in voorkomen. Een opdracht van Huygens, Gerard Dou die Rembrandts assistent is, Marten Soolmans die meegenomen wordt door Gerard
(dé Marten van Maarten en Oopjen) Oopjen met haar nichtje Saskia van Uylenburgh. Ook Aris kennen we maar hoe? En waarvan? Het zal een onthutsend einde zijn!
Rembrandt koopt zich als compagnon in bij Uylenburghs atelier. Hij leert de (tijdelijk gevluchte) Friezin Saskia Uylenburgh kennen en vindt haar heel mooi. Maar als Friesland weer veilig is gaat Saskia weer naar huis. Zijn vriend Aris is gearresteerd … Jan is naar Engeland.. Marten doet een valse getuigenis tegen Aris… Rembrandt voelt zich alleen, voelt zich erg depressief .
Dan komt Tulp in beeld, die opdracht geeft voor de anatomische les! Het schilderij dat iedereen kent.
Zo worden er meer schilderijen en tekeningen beschreven, die nu heel bekend zijn. Zijn moeder lezend in de bijbel, zijn vriendin Saskia, zijn zelfportretten, de anatomische les…
In dit prachtige boek lezen we veel over de jonge Rembrandt én de tijd waarin hij zich moet zien te vestigen als talentvolle schilder.
Zoals wij hem kennen: DE REMBRANDT !!