Dat de wereld niet wijzer wordt laat deze historische roman zien

Een echt Jan van Aken. Een historische roman. Het verhaal speelt zich in tegenstelling tot zijn andere boeken af in de vorige eeuw. Veel personen onderweg in een vliegboot, een ouder motor en auto, te paard en op een dromedaris. Een wervelend verhaal in het Turkije van de jaren twintig van de vorige eeuw waarin gezocht wordt naar een zogenaamd heilig beeldje, een oeroud voorwerp, een xoanon die zorgt voor herstellende krachten tussen landen in oorlog dan wel: veel waard is. Jan van Aken legt de historie van een dergelijk heilig voorwerp uit. De personen die op jacht gaan naar dit beeldje zijn van diverse pluimage uit verschillende landen die in de tussenperiode, na afloop van de eerste wereldoorlog tot het stichten van een zelfstandige staat, in een versnipperd restant van het Ottomaanse rijk: Turkije verblijven. Het is niet duidelijk wie een spion is en wie een journalist of vanuit andere belangen het beeld in handen willen hebben. Jan van Aken laat de hoofdpersonen een jacht op elkaar en het Xoanon van Istanbul tot aan Smyrna, het huidige Izmir doormaken. Het is teveel om op te noemen. In het laatste hoofdstuk wordt het waargebeurde verhaal van het in brand steken van de huizen in Smyrna, het achtervolgen, vermoorden of mishandelen en verkrachten van diverse inwoners van diverse groeperingen in Smyrna door de Turkse vrijheidsstrijders verteld. Dat grijpt de lezer bij de strot omdat het ook doet denken aan de huidige tijd. Ook aan deze geschiedenis kleeft dat diverse landen wel aanwezig zijn met troepen en oorlogsbodems, een terugtrekkende beweging maken en eerst niet in willen grijpen. De hulp komt langzaam op gang. Daar eindigt dit in een razend tempo verteld verhaal. Los van de roman stemt het tot nadenken over wat er in het verleden in de Levant, in Griekenland en het verbrokkelde Ottomaanse rijk gebeurd is en welke landen daarin een rol speelden. Sommige namen en gebeurtenissen zijn het opzoeken waard. Daarom: Het Xoanon vind ik een vol en rijk boek.