Ode aan de vreugde van muziek

Riku Onda is een Japanse schrijfster die tot nu toe vooral thrillers schreef, maar met dit boek een heel andere weg insloeg en daarmee veel succes boekte in haar thuisland.
‘Honingbijen en donder in de verte’ speelt zich af tijdens een pianoconcours in een Japanse kustplaats en vertelt de verhalen van de verschillende deelnemers. Daarbij staat hun muzikale ontwikkeling en hun visie op muziek centraal. Dat klinkt heel abstract, maar Onda heeft zo’n beeldende en boeiende schrijfstijl, dat je je helemaal kunt inleven in wat er gebeurt. Ze levert de enorme prestatie de muziek zichtbaar en voelbaar te maken. Hierbij maakt ze vooral gebruik van de natuur als metafoor, waardoor je je echt iets voor kunt stellen bij de ervaring van de luisteraar. Ze beschrijft de verschillende uitvoeringen en de keuzes die de pianisten maken op zo’n invoelbare wijze, dat je enorm geboeid wordt door een muziekstuk dat je niet hoort (en wellicht ook niet kent).

De spanningsopbouw is knap gedaan. Het plot is van zichzelf weinig spannend: een pianoconcours in drie rondes en een finale. Als je daar spanning in wil brengen, kun je het natuurlijk op de competitie gooien, of er ruzie en sensatie inschrijven of juist een mysterie dat opgelost moet worden. Onda doet echter niks van dat alles en laat de spanning puur uit de ontwikkeling van de personages komen. Je leeft met ze mee, ieder heeft een heel eigen verhaal. Ze weet zelfs de interpretatie van de verschillende muziekstukken door de verschillende kandidaten spannend te maken. Heel bijzonder hoe ze dat voor elkaar krijgt. Bonus is dat je een inkijkje krijgt in hoe een gevorderd pianist zo’n muziekstuk benadert en tot een eigen uitvoering komt. Dat gezegd hebbend had het concours ook best een ronde korter mogen duren. Nu viel Onda af en toe in herhaling over de vervoering door de muziek en de genialiteit van deze of gene deelnemer. Zonder spannend verhaal als onderlegger, wordt het dan toch wat langdradig hier en daar. Less was more geweest.

Wat verder opvalt is het contrast tussen de complexiteit en gelaagdheid van de muzikale beschrijvingen en de betrekkelijke eenvoud van wat er zich tussen de optredens door afspeelt. Onda voert een veelvoud aan personages op, waarvan vier deelnemende pianisten het belangrijkste zijn. Deze karakters worden sympathiek, maar enigszins eendimensionaal weergegeven. Het zijn lieve en goedhartige jonge mensen, royaal naar elkaar en bevlogen in hun liefde voor muziek. Slechts een enkele bijfiguur heeft een scherp randje. Dat is jammer, want het had zeker iets toegevoegd wanneer de karakters verder ingekleurd waren. Anderzijds zorgt het ontbreken van minder mooie menselijke trekjes er ook voor dat het hele boek iets vriendelijks en lichts houdt. Het is aangenaam lezen zo.

De lieflijkheid van de belangrijkste karakters, de mooie beschrijvingen de muziek, de ruimte voor de natuur en de vriendelijkheid van het plot, maken van ‘ Honingbijen & Donder in de verte’ een heel licht, haast romantisch boek. De grootste kracht ligt in de muzikale beschrijvingen, maar door het ontbreken van ‘een goed verhaal’ of gedenkwaardige karakters, heeft het uiteindelijk ook weinig blijvende impact.