Bryson op zijn best

Bryson is een meester in het begrijpelijk maken van de wetenschap voor de leek. Hij bewees dit al eerder in zijn fantastische "Een kleine geschiedenis van bijna alles". Waar hij in dat boek de geschiedenis van het leven op aarde vastlegt richt hij zich hier puur en alleen op ons lichaam ofwel Bryson geeft ons een rondleiding door ons eigen gestel. Waar andere boeken met dit onderwerp verzanden in opsommingen, moeilijke termen en droge stof is Bryson grappig en informatief. Hij heeft een goed oog voor detail die met de nodige humor de lezer betrokken maakt, doet glimlachen, verhalen vertelt over mensen die ziektes en andere zaken rondom ons lichaam ontdekten, gesprekken met wetenschappers vertelt, en soms stomverbaasd achterlaat met (luchtige en soms ongelooflijke) anekdotes.

Het boek maakt een complete reis door het lichaam en is opgedeeld in hoofdstukken wat begint aan de buitenkant met onze huid en haar via hoofd en hersenen naar beneden afdaalt, over ons hart en bloed, skelet, longen, darmen etc. van de bevruchting tot het onoverkomelijke einde; de dood. Het is ondoenlijk om een samenvatting te maken omdat er zoveel te vertellen valt over alles wat Bryson opgetekend heeft maar hier toch een paar zaken die mijn wenkbrauwen deden fronsen. Bryson was voor zijn studie bijvoorbeeld in een snijkamer van een medische faculteit waar een hoogleraar chirurg in de arm van een overledene sneed en een plakje huid van ongeveer 1mm dik lostrok. Zo dun dat het doorzichtig was. 'Daar zit' zei de chirurg 'al je huidskleur. Dat is alles wat ras inhoudt - een plakje opperhuid'. Een andere wetenschapper hierover: 'Het is buitengewoon dat aan zo'n klein aspect van onze samenstelling zoveel betekenis wordt verbonden. Mensen doen alsof de huidskleur bepalend is voor iemands karakter, terwijl het alleen maar gaat om een reactie op zonlicht.'

Hier een complete verrassing voor me: Zweet heeft geholpen om ons intelligent te maken.
Een huidwetenschapper verklaart dit als volgt. 'Mede door het verlies van het grootste deel van ons lichaamshaar en de winst van het vermogen om bovenmatige lichaamswarmte te verdrijven door exocrien zweten werd de drastische vergroting mogelijk van ons meest temperatuurgevoelige orgaan, de hersenen'.
Dan de maag. Lange tijd hadden we vrijwel al onze kennis over de maag te danken aan een tragisch ongeluk in 1822. In een winkel in Amerika bekeek een klant een geweer toen het opeens afging. Een jongen die een meter verderop stond werd vlak onder zijn linkerborst doorboord en dit leverde hem de beroemdste maag op uit de geschiedenis van de geneeskunde. Hij bleef in leven maar de wond is nooit helemaal geheeld. Zijn arts Beaumont besefte dat het gat van 2,5 cm hem een ongebruikelijk kijkje bood in de binnenkant van de jongen en directe toegang gaf tot zijn maag. Hij haalde de jongen in huis en verzorgde hem, op voorwaarde dat hij mocht experimenteren op zijn gast. In 1822 wist niemand goed wat er met voedsel gebeurde als het eenmaal door je keel was gegleden maar de jongen had de enige maag op aarde die rechtstreeks kon worden waargenomen. Door die experimenten leerde hij dat zoutzuur de belangrijkste verterende stof in de maag is en die ontdekking maakte Beaumont beroemd...

En zo kunnen we nog wel even doorgaan. Het lichaam. Wat valt daar ongelooflijk veel over te leren en wat weten we eigenlijk nog veel niet. Ik ben in ieder geval een stuk wijzer geworden, heb gelachen en me kostelijk vermaakt. Wat kun je je als mens nog meer wensen!