Een respectvolle en goed leesbare YA over genderdysforie

Met Mijn toekomst is Roos heeft de Rotterdamse Hinke van Abbema (1983) een nieuwe YA aan haar repertoire toegevoegd. Van Abbema - theoloog, spreekster en schrijfster - debuteerde in 2019 met Door jou ben ik mij, Mijn toekomst is Roos is een los te lezen vervolg.

Mijn toekomst is Roos begint als Peter naar de brugklas gaat. Hij voelt zich niet thuis in het lichaam van een jongen, hij is een meisje, en worstelt met wat dit in het dagelijks leven voor hem betekent. Waarom moet hij met gym bij de jongens omkleden bijvoorbeeld? Samen met zijn beste vriend Lucas komt Peter tot de conclusie dat hij genderdysforie heeft en er niets anders opzit dan dit met zijn ouders te bespreken.

Wat volgt zijn jaren waarin Peter de transitie ondergaat naar Roos. Van Abbema maakt sprongen in de tijd om deze lange periode te overbruggen, maar staat regelmatig stil om de lezer een inkijkje te geven in wat de transitie van Roos inhoudt. Van het kiezen van een andere naam, tot het gebruik van hormonen, de gesprekken met artsen en situaties vol onbegrip op school en in de familie; de lezer krijgt het allemaal mee. Maar, omdat het verhaal aftrapt met het openlijk erkennen van Roos haar gevoelens aan haar beste vriend en haar ouders, komt de worsteling en wrijving die bij Roos hieraan vooraf moet zijn gegaan, nauwelijks aan bod.

Naast sprongen in de tijd, wisselt Van Abbema ook van vertelperspectief. Niet alleen het verhaal van Roos, maar ook het verhaal van haar beste vriend Lucas wordt verteld. Lucas heeft zo zijn eigen problemen. Na een heftige gebeurtenis jaren geleden lijdt hij aan nachtmerries. Hij zakt steeds verder weg in boosheid, agressie en onmacht. Hij spijbelt en zijn cijfers kelderen. Ook Lucas zal keuzes voor zijn toekomst moeten maken. De vriend die Lucas voor Roos is, is hartverwarmend. Lukt het hem om niet alleen Roos tot steun te zijn, maar ook zelf om hulp te vragen?

Het verhaal van Roos, maar evengoed dat van Lucas, komt tot leven door de prettige schrijfstijl van Van Abbema. Ze beschrijft situatie krachtig en vol respect. Termen met betrekking tot transgender zijn, legt ze in een aanvullende woordenlijst duidelijk uit. Door afwisselend vanuit Roos en Lucas te vertellen, krijg je veel van de tieners mee. Echter, door hun beider verhalen te willen vertellen en de tijdspanne van jaren, worden sommige aspecten uit het plot soms vluchtig aangekaart, daar waar uitgebreidere kijkjes in emoties en psychische gevolgen van personages boeiend waren geweest. Daarnaast wordt gaandeweg het plot, de zwaarte van het verhaal meer naar Lucas verlegd en krijgen we minder van Roos mee.

Buiten kijf staat dat Van Abbema met Mijn toekomst is Roos een waardevol boek heeft geschreven vol met thema’s die veel meer aandacht verdienen zoals LGBTQ, PTTS, automutilatie en discriminatie. Ook het geloof, vriendschap, familie en opgroeien krijgen een mooi plekje in deze roman voor tieners en jongvolwassenen. Mijn toekomst is Roos is een waardevolle YA die op sommige punten aan de oppervlakte blijft, maar goed geschreven en zeer toegankelijk is voor een brede doelgroep.