Lezersrecensie
Beklijvend verhaal
De Franse auteur Anne Berest won in haar thuisland al vele literaire prijzen voor De ansichtkaart, een beklijvend verhaal over haar voorouders.
“Hoe heb ik iets wat ik nooit heb gekend zo kunnen missen? Ik voelde mijn voorouders hun vingertoppen langs me heen strijken…”
In januari 2003 ontvangt Lélia, de moeder van Anne Berest, een bijzondere ansichtkaart. Er staan vier namen op vermeld. Ephraïm, Emma, Noémi, Jacques. Dit zijn de namen van de grootouders van Lélia en haar tante en oom (Noémie en Jacques zijn de kinderen van Ephraïm en Emma). Ze zijn allemaal in 1942 in Auschwitz gestorven. Wie heeft deze kaart verstuurd? Waarom? Heeft de afbeelding van de Opera Garnier een betekenis? De kaart geraakt een beetje in de vergetelheid, maar ondertussen puzzelt Lélia een groot gedeelte het familieverhaal bij elkaar aan de hand van foto’s, bijschriften, verhalen van haar grootmoeder, maar ook Franse archieven. Als Anne Berest tien jaar later op het punt staat om te bevallen voelt ze de behoefte om meer over haar familiegeschiedenis te weten, zodat ze die later ook kan doorgeven aan haar kind. En dan begint Lélia te vertellen…
Als lezer volg je deze geschiedenis van de Joodse familie Rabinovitch vanaf het begin van de vorige eeuw. Ephraïm, Emma en hun dochtertje Myriam ontvluchten Rusland, weg van de bolsjewistische politie, en komen via Letland en Palestina uiteindelijk in Frankrijk terecht. De familie is ondertussen uitgebreid met Noémie en Jacques. Als de situatie in Europa verslechtert door de toenemende antisemitische maatregelen neemt hun leven een grote wending. Maar waarom is Myriam de enige overlevende? Welke beslissingen heeft zij genomen?
De ansichtkaart bevat aanvankelijk veel feiten. Maar als lezer leer je de familie Rabinovitch steeds beter kennen. Het gaat hier om échte mensen, waardoor de geschiedenis minder abstract wordt. Sommige passages komen hard binnen, zo onmenselijk. Vooral het eerste deel heeft mij erg geraakt. Als Anne Berest later zelf op zoek gaat naar de afzender van de ansichtkaart, verminderde mijn interesse af en toe omdat deze zoektocht een beetje langdradig is. Maar de laatste zin van het boek, daar werd ik even stil van. De intentie van de ansichtkaart wordt zo krachtig samengevat in een paar woorden! Respect.
De ansichtkaart is eigenlijk een universeel verhaal, wij dragen allemaal onze voorouders en hun geschiedenis met ons mee.
“Het is geen sinecure om alle delen onderling te verbinden. Ik heb er moeite mee om alle tijdperken van de geschiedenis bijeen te houden. Deze familie is net een boeket dat te groot is om stevig in mijn handen te houden.”
“Hoe heb ik iets wat ik nooit heb gekend zo kunnen missen? Ik voelde mijn voorouders hun vingertoppen langs me heen strijken…”
In januari 2003 ontvangt Lélia, de moeder van Anne Berest, een bijzondere ansichtkaart. Er staan vier namen op vermeld. Ephraïm, Emma, Noémi, Jacques. Dit zijn de namen van de grootouders van Lélia en haar tante en oom (Noémie en Jacques zijn de kinderen van Ephraïm en Emma). Ze zijn allemaal in 1942 in Auschwitz gestorven. Wie heeft deze kaart verstuurd? Waarom? Heeft de afbeelding van de Opera Garnier een betekenis? De kaart geraakt een beetje in de vergetelheid, maar ondertussen puzzelt Lélia een groot gedeelte het familieverhaal bij elkaar aan de hand van foto’s, bijschriften, verhalen van haar grootmoeder, maar ook Franse archieven. Als Anne Berest tien jaar later op het punt staat om te bevallen voelt ze de behoefte om meer over haar familiegeschiedenis te weten, zodat ze die later ook kan doorgeven aan haar kind. En dan begint Lélia te vertellen…
Als lezer volg je deze geschiedenis van de Joodse familie Rabinovitch vanaf het begin van de vorige eeuw. Ephraïm, Emma en hun dochtertje Myriam ontvluchten Rusland, weg van de bolsjewistische politie, en komen via Letland en Palestina uiteindelijk in Frankrijk terecht. De familie is ondertussen uitgebreid met Noémie en Jacques. Als de situatie in Europa verslechtert door de toenemende antisemitische maatregelen neemt hun leven een grote wending. Maar waarom is Myriam de enige overlevende? Welke beslissingen heeft zij genomen?
De ansichtkaart bevat aanvankelijk veel feiten. Maar als lezer leer je de familie Rabinovitch steeds beter kennen. Het gaat hier om échte mensen, waardoor de geschiedenis minder abstract wordt. Sommige passages komen hard binnen, zo onmenselijk. Vooral het eerste deel heeft mij erg geraakt. Als Anne Berest later zelf op zoek gaat naar de afzender van de ansichtkaart, verminderde mijn interesse af en toe omdat deze zoektocht een beetje langdradig is. Maar de laatste zin van het boek, daar werd ik even stil van. De intentie van de ansichtkaart wordt zo krachtig samengevat in een paar woorden! Respect.
De ansichtkaart is eigenlijk een universeel verhaal, wij dragen allemaal onze voorouders en hun geschiedenis met ons mee.
“Het is geen sinecure om alle delen onderling te verbinden. Ik heb er moeite mee om alle tijdperken van de geschiedenis bijeen te houden. Deze familie is net een boeket dat te groot is om stevig in mijn handen te houden.”
1
Reageer op deze recensie
