Verdriet en verlies, troost en liefde

“Er zijn leugens die uit woorden bestaan en leugens die uit stiltes bestaan. Jaap had uitsluitend gelogen in wat hij verzweeg.”

‘Zand in mijn ogen’ is een verhaal over verdriet en verlies, maar ook over troost en liefde.

Jaap wordt in 1912 geboren in ’s-Gravenhage, Nederland. Hij groeit op met zijn ouders, broer en zusjes. Tijdens zijn jeugd is er die ene noodlottige dag op het strand. Jaap wordt nadien ondergebracht in het Haagse Gesticht. Achter gesloten deuren gebeuren hier echter schrijnende en verontrustende zaken. Als hij na een jaar terug naar huis mag heeft hij een nieuwe moeder, Moo. Later komt de mooie Pippa in zijn leven tijdens een dansavond, Jaap is ondertussen twintig.

Pippa is nog een klein meisje tijdens de Grote Oorlog in Wenen. Op haar zevende moet ze verder zonder Vati en Mutti en neemt de liefdevolle Opi een belangrijke beslissing voor haar toekomst. Ze komt in Nederland terecht en ziet voor het eerst de zee. Als jonge vrouw leert ze Jaap kennen.
Ze krijgen verkering, trouwen en stichten al snel een groot gezin. Maar door hun verleden kampen zowel Jaap als Pippa met onuitgesproken gevoelens en geheimen en dit heeft natuurlijk een grote impact op hun relatie.

“Ik miste Vati. Mijn familie. Ze waren uit mijn leven verdwenen zonder gedag te zeggen. Opgelost. Zomaar, opeens.”

Wat meteen opvalt is de beheerste schrijfstijl van Jacqueline van Zwieteren. Dit pakkende en gevoelige verhaal wordt nooit té sentimenteel.
De belevingswereld van Pippa en Jaap tijdens hun jongere jaren wordt knap weergegeven. Ze horen en zien dingen in het gezin en de omgeving, maar zijn nog te jong om deze zaken juist te interpreteren. De auteur laat het dan ook aan de lezer over om zelf in te vullen wat er werkelijk gebeurde in die tijd.
De gevoelens van de personages zetten de lezer soms aan het wankelen. Het ene moment voel je sympathie, het ander moment ben je boos… net zoals Pippa en Jaap in hun relatie. Maar je begrijpt hun onmacht, hun zwakkere en sterkere kanten. Ieder heeft zijn eigen verhaal, zijn eigen verleden en ook geheimen. En wat een knap einde, zo passend bij de geschiedenis van de hoofdpersonages! Mooi, mooi!

De auteur weet ook perfect de sfeer van de tijdsperiodes op te roepen. De invloed van de oorlog speelt een belangrijke rol, maar is niet té prominent aanwezig.
Door de tijdsprongen en de afwisseling in perspectief blijft het verhaal steeds boeiend. Sommige situaties worden uitgebreid geschetst, vaak indringend en persoonlijk. Naast het verhaal van Pippa en Jaap is er ook voldoende aandacht voor Tom (de broer van Jaap) en zijn vrouw.
Regelmatig heb ik de overzichtelijke stamboom achteraan even geraadpleegd, een goede aanvulling bij het verhaal dus.

Jacqueline van Zwieteren vond de inspiratie voor ‘Zand in mijn ogen’ bij haar grootouders. Haar Oma werd als jong meisje in Wenen op de trein richting Nederland gezet om niet meer terug te keren…

‘Sine amore, nihil est vita’