Indrukwekkend en prachtig, een verhaal dat je aan het denken zet

Sara Nović (1987) groeide afwisselend op in Kroatië en de VS. Ze studeerde fictie en literair vertalen aan Columbia University, waar ze ook les geeft. Haar werk verscheen in verschillende literaire tijdschriften. Wie het mooist valt is haar veelgeprezen debuutroman.

Zagreb, 1991. De 10-jarige Ana Jurić leidt een zorgeloos bestaan totdat de burgeroorlog in Joegoslavië uitbreekt. In één klap is alles anders. De spanningen tussen de Kroaten enerzijds en de Serviërs anderzijds lopen steeds verder op. Luchtaanvallen, mitrailleurgeweld en voedselrantsoenen kenmerken het dagelijkse leven. Ana en haar vriendje Luka zijn onafscheidelijk en beseffen nog niet wat de oorlog voor impact heeft. Samen fietsen ze nog door de stad en klimmen op zandzakken die opgestapeld zijn om de vijand buiten de stad te houden. Ze spelen met de andere kinderen hun favoriete oorlogsspelletje ‘wie het mooist valt’. Wanneer Ana met haar ouders en doodzieke zusje naar Sarajevo afreizen om Rahela op transport te zetten naar Amerika gebeurd er op de terugweg iets vreselijks.
New York, 2001. Ana woont en studeert in Manhattan. Het is moeilijk om haar oorlogsverleden achter zich te laten en Ana worstelt er nog steeds mee. Ze heeft geheimen die ze zelfs niet aan haar dierbaren vertelt. Na 10 jaar besluit Ana om terug te gaan naar Kroatië. Ze probeert het verleden onder ogen te zien en hoopt vrede te kunnen sluiten met de plek die ze ooit haar thuis noemde.

Wie het mooist valt is de briljant geschreven debuutroman van Sara Nović. Nović vertelt vanuit het 10-jarige meisje Ana het verhaal over de burgeroorlog in Joegoslavië. De beschrijvingen zijn indrukwekkend, schrijnend en wreed. Nović weet haar lezers gevangen te houden doordat ze het verhaal heel levensecht en gedetailleerd vertelt. Je kunt je een goede voorstelling van deze gruwelijke burgeroorlog maken.

‘Een tweede soldaat kwam aanlopen. Hij duwde zijn wapen tegen de zachte huid van mijn vaders nek. ‘Allemaal uitstappen,’ zei hij. Hij wendde zich tot de overige mannen. ‘Haal de anderen.’ ‘Mama, waar gaan we…’ ‘Ik weet het niet, Ana. Je moet nu heel stil zijn. Misschien willen ze ons fouilleren.’ De auto schommelde op zijn roestige veren toen we eruit klauterden.’

Sara Nović vertelt deze roman afwisselend vanuit het perspectief van de 10-jarige Ana en de jonge vrouw Ana die 10 jaar ouder is. Een meisje dat we meteen in ons hart sluiten. Het boek heeft een vlotte schrijfstijl en bestaat uit 4 delen. Nović heeft ervoor gekozen om haar verhaal non-lineair te vertellen. Hierdoor word je zelf aan het denken gezet en vraag je je af wat er in de tussenliggende tijd gebeurd kan zijn. Je bouwt voor jezelf een beetje aan het verhaal mee in gedachten. Wie het mooist valt laat zien wat een oorlog met een kind doet en hoe die oorlog verwerkt wordt. Het is een bijzonder boek over een moedige hoofdpersoon die inziet dat ze terug moet keren naar Kroatië om het verleden onder ogen te komen en weer een toekomst te hebben. Deze burgeroorlog heeft een grote impact op Ana’s leven, dat lees je door het hele boek heen. Een oorlogstrauma is iets wat diepgeworteld zit en niet zomaar verdwijnt. Heel knap hoe de schrijfster zo’n mooi verhaal weet te schrijven over zo’n beladen onderwerp.

Indrukwekkend en prachtig! Een verhaal dat je aan het denken zet.
Zeker een aanrader waard.