Op zoek naar een brug tussen gelovigen en ongelovigen

De Tsjechische priester, theoloog, filosoof en psycholoog Tomas Halik doet in dit boek een oproep om met ongelovigen en andersdenkenden in gesprek te gaan, zonder die ander te willen bekeren, of de vragen naar God en het lijden in de wereld te beantwoorden op een manier die sceptici nooit overtuigt.

Rode draad in het boek is de passage uit Lucas 19, 1-10, over de tollenaar Zacheüs. Deze kijkt vanuit een boom toe hoe Jezus zich door de menigte beweegt. Jezus merkt hem op en roept hem bij zijn naam. Hij veroordeelt hem niet, maar beschouwt hem als een broeder. Het korte contact met Jezus maakt diepe indruk op Zacheüs. Hij wordt geen apostel, maar besluit wel op een eerlijker manier zaken te doen en geeft de helft van zijn bezittingen aan de armen. Zacheüs staat hier symbool voor al die mensen die twijfelen en zoeken, en liever op een afstand schuchter toekijken dan zich vol overtuiging ergens instorten.

Halik moet weinig hebben van hedendaagse theorieën over Maria Magdalena en wat hij noemt de “commerciële kitsch van het type Da Vinci Code” en de “alchemistische smeltkroes van apocriefe fragmenten, legendes, esoterische bronnen, en een ongebreidelde fantasie” die haar transformeren tot een soort superstar.

Het boek is sterk filosofisch en theologisch. Voortdurend worden voorbeelden uit de christelijke traditie aangehaald om het betoog te verduidelijken. Dat maakt het niet gemakkelijk leesbaar. Halik geeft opvallend weinig voorbeelden van een gesprek tussen een gelovige en een ongelovige. Wat aanspreekt is de open houding en de zoektocht naar een middenweg tussen al te gemakkelijke secularisering en allerlei vormen van Neo-orthodoxie. Hij is heel eerlijk over de twijfel waarmee zelfs een katholiek priester te maken krijgt. Ooit las ik uitspraken als “Twijfel is een eerbetoon aan de waarheid “en “twijfel is de wachtkamer van inzicht”. Mooie en in mijn beleving terechte uitspraken, al is het ook fijn als de twijfel een keer ophoudt en verandert in weten.