Een tiener in een tijd van wetteloosheid.

Wat een ongelooflijk prachtig boek! Een verhaal over ‘pubers’ in het verzet. Meiden die door de schokkende gebeurtenissen binnen het verzet volledig heen en weer geslingerd worden. En dat terwijl opgroeiende jongeren juist vaste grond onder de voeten nodig hebben om zich harmonieus te kunnen ontwikkelen.
Het meisje met de vlechtjes, Freddie, is 15 jaar als de oorlog uitbreekt. Ze woont samen met haar moeder en zus Truus (2 jaar ouder) in Haarlem. Moeder vangt al enige jaren Joodse vluchtelingen op uit Duitsland en zij is overtuigd communist! Reden om onder te duiken.
Het verhaal neemt geen aanloop, je wordt direct middenin de gebeurtenissen van de oorlog gezet. Een meneer, Frans van der Wiel, komt Freddie en Truus vragen: “Meiden we hebben jullie nodig in het verzet, dappere jonge meiden waar de Duitsers geen wantrouwen in hebben. Denk er over na, het is gewelddadig verzet.” Moeder zegt tegen ze: doe nooit iets waar je later spijt van hebt, wordt niet als de vijand, doodt geen mensen. “
Maar al direct worden Freddie en Truus ingezet voor het verleiden van moffen! Ze mee naar het bos lokken, daar worden ze dan geliquideerd. Freddie heeft het er moeilijk mee.
“als ik wakker wordt is alles nog precies hetzelfde. Mijn mof is nog net zo dood.”( blz 86)
Als Freddie ook ingezet wordt bij de actie van Truus benadrukt de lay-out van de tekst ijzersterk het gevoel van Freddie.
de tijd bevriest / de tijd / staat / stil / Er komt / geen/ einde/ aan/ de/ nacht! ( blz. 98)
Na deze actie krijgen de zussen zelf een pistool, moet Freddie nu trots en blij zijn of bang, ze twijfelt.
Zij laveert tussen het volwassen, rauwe verzetswerk en de gewone puberale verliefdheden . Als lezer krijg je de twijfels van Freddie heel goed mee, maar je leest ook over haar trauma-van-verleiden. Als haar vriendje Peter vraagt: “Wil je mijn meisje zijn?” en meer wil dan een kusje, staat de ‘dode-Duitser-tussen-hun-in’, Freddie blokkeert en vlucht weg van Peter.
Peter die haar bevraagt over haar daden in het verzet, Peter die geen verzet wil. Hij geef Freddie tegenspel. Vooral over de represailles die worden genomen na de acties van de Binnenlandse Strijdkrachten (het verzet) Acties waarin Freddie ook actief was.
“ Het barst uit mijn kop, ik ben opnieuw een grens over gegaan! Ik kan niet meer terug, ik wil er niet over nadenken.”(blz 131)
Aangrijpend is de tocht die ze maakt met Loetje, een 5 jarig Joods jongetje dat naar een ander onderduikadres moet worden gebracht. De bomen houden hun adem in!
Het verhaal windt er geen doekjes om. Freddie komt de uitgehongerde mensen tegen die bij boeren voedsel proberen te kopen, Truus valt midden op straat naast haar fiets flauw van de honger, zelf merkt ze dat ze geen conditie meer heeft. Bovendien hebben ze gebrek aan alles; eten, brandstof, zeep, maandverband, kleding, schoenen, alles. Het zijn van die details die terloops worden vermeld maar wel door dringen.
“De tijd blijft maar uitdijen, de oorlog lijkt een oneindigheid waar je draaierig en duizelig in verdwijnt als in het heelal.”( blz 259)
Dit boek is een eerbetoon aan Freddie Oversteegen, die samen met haar zus Truus en Hannie Schaft (het meisje met het rode haar) de enig vrouwen waren binnen de groep. Op haar levensverhaal is deze roman gebaseerd. Zij had de moed op haar 91ste de vreselijke herinneringen weer omhoog te laten komen en het te vertellen aan ons allemaal.
Wat een “dijk-van-een-wijf!”
Het boek leest in een adem uit, het is vlot geschreven en benoemt zeker de rauwe werkelijkheid van de oorlog. Het is spannend, geeft veel emoties weer. Angst, twijfel, verdriet na verlies en vreugde bij de hereniging van Truus, Freddie en hun moeder.
Dit boek moet gelezen worden!
****