De grote blonde dood

Ik lees hem voor het eerst in Leiden. Wanneer ik daar psychologie studeer, twee jaar, niet afgemaakt, voordat je denkt dat ik het verzonnen heb, heeft hij een column in Mare, het universiteitsblad. Ik vind z’n stukjes scherp, vilein en arrogant. Pas veel later kom ik hem weer tegen, nu in het echt in Amsterdam, ik denk gezien de datum tijdens de Boekenweek, en waarschijnlijk in de Bijenkorf, waar ik veel kom omdat ik er om de hoek woon in de Warmoesstraat. Ik koop Weerzien en laat het signeren: ‘Voor Ate van boudewijn büch 23 III 1987’. Het is een van de zeer weinige gesigneerde boeken die ik heb. Verder heb ik De kleine blonde dood, ongesigneerd, gedateerd 16.9.89. Ik heb hem ook een paar keer gezien bij zijn fameuze boekenveilingen op de Dam.

Dan is zijn roem al onvergankelijk geworden en zijn ster gestegen tot boven de regenboog. Hij is vaak op tv en ik kan mij nog goed herinneren dat hij een jurk aanheeft, die hij door een ventilator laat opwaaien. Zo beeldt hij op geheel eigen wijze boektitels uit. Huilend boven een zak friet, dat werk.

Het is denk ik zijn stem die je het meest bijblijft, dat enthousiaste, nooit aarzelende, wat hoge geluid, waarmee hij iedereen voor zich wint en meeneemt in weer een ander verhaal. Hij doet het in zijn boekenprogramma’s en later in de talloze afleveringen van De wereld van Boudewijn Büch. Het zijn er zo’n 160 dacht ik. En op het laatst bij Barend en Van Dorp, met zijn handschoentjes.

Het meest opvallende aan hem vind ik niet zijn dichterschap of schrijverschap, zijn televisiebekendheid of zijn verzamelwoede, maar zijn vermogen om heel snel bijna alles van iets te weten en dat ook te onthouden. Natuurlijk heeft hij wel eens een jaartalletje mis, maar zo verkent hij ook zijn omgeving in zijn ‘Wereld’. Hij komt aan in het hotel, gaat naar de boekwinkel en trekt zich met een vette stapel boeken weer terug op zijn hotelkamer. De volgende dag weet hij, in het begin tot verbijstering van de crew, alles over die plek. Het is zijn leessnelheid en zijn kennis en enthousiasme en zijn vermogen om dat allemaal te onthouden en heel aantrekkelijk te maken voor zijn luisteraars, de kijkers, waardoor hij zo ver is gekomen. Denk ik.

Iedereen mag hem graag. Dat helpt ook. Hij is overal graag gezien. Dat hij eenzaam is en hard werken misschien wel nodig heeft, zijn roem nodig heeft en vervloekt, ongemeen onredelijk kan zijn, dat hij veel fantasie heeft en die ook bewust inzet om te krijgen wat hij wil (hij verzint de dood van de kleine blonde om zijn geliefde terug te winnen), dat hij fictie en werkelijkheid met elkaar vervlecht, niet verwart, maar vermengt, heeft hem tijdens zijn leven weinig of niet gedeerd. Het is hem goed gegaan.

Pas na zijn dood gaat men hem ongenadig afrekenen en blijft er van zijn statuur weinig over. Het lijkt erop dat velen boos zijn op zichzelf, dat ze erin getuind zijn. Er zijn immers al heel lang signalen dat een en ander niet klopt, maar niemand slaat daar acht op. Ze willen in het wonder blijven geloven en nemen dat hem kwalijk – achteraf, na zijn dood. Nu is dat weer een beetje bijgetrokken, 17 jaar later.

Ik heb op aanraden van mijn broer zijn biografie gelezen, Boud, het verzamelde leven van Boudewijn Büch, door Eva Rovers. Het is een adembenemend boek. Het leven van Büch had niet voller kunnen zijn en hij valt van het een in het andere, ook door daar zelf keihard en nietsontziend voor te werken. Daarbij is het boek ook heel goed geschreven en loopt het als een trein, tot en met de registers en de noten aan toe. Een heerlijk boek. Ik ben niet zo van de biografieën, maar ben nu misschien wel om. Het is ook een prachtig beeld van de laatste twintig jaar van de vorige eeuw. Een kloek boek, spannend als een detective, tot op de laatste bladzijde, ook al weet je al lang wie het gedaan heeft. Ga het maar lezen.

Ate Vegter, 2 april 2019

Ate loopt op klompen:
www.atevegter.wordpress.com/169