Wondermooi jeugdsprookje knoopt avontuur aan een filosofische onderlaag

Ergens naar verlangen en het op een plek vinden waar je het het minst had verwacht. Dát gevoel loopt als een rode draad door Het touw en de waarheid van auteur Marco Kunst en illustrator Jeska Verstegen. Het filosofisch sprookje volgt Ylan en Kyra die allebei op een eigen manier met hun gemankeerde leven omgaan. Ylan woont in een afgelegen klooster op het rotsige eiland Skribe dat ‘hard en hoekig, grijs en koud’ is. Samen met de monniken doet hij de hele dag niets anders dan lezen in een groot en zwaar boek, op zoek naar de waarheid. Behalve de echoënde fluisterstemmen van de kloosterlingen en het gekras van pennen, hoort hij het slechts ruisen en bulderen rondom het klooster: ‘Zelden zweeg de wind, nooit kwam de zee tot rust’. Kyra leeft op een broeierig eiland in het zuiden. Samen met haar oma maakt ze stoffen, verft ze in alle kleuren van de regenboog en verkoopt ze vervolgens aan obscure handelaren. Zo kleurrijk als de stoffen die ze maakt is haar werkelijke leven allang niet meer. Sinds het overlijden van grootmoeder, slijt Kyra haar dagen zwijgzaam en (groot)moederziel alleen: ‘Nu was er niets meer aan.’

Voor beide kinderen symboliseert de zee een ontsnappingsroute naar een andere wereld, een ander leven, wellicht. Wanneer de oceaan een steeds grotere rol gaat spelen, introduceert Kunst aan de hand van twee mythische zeemonsters het conflict dat zich in dit verraderlijk water afspeelt. Als lezer weet je op voorhand dat Ylan en Kyra gevaarlijk gebied betreden wanneer ze zullen besluiten hun oude leven via de zee voorgoed achter zich te laten. Terwijl de poëtische volzinnen van Kunst het verhaal ritmisch laten voortkabbelen, zorgt de komst van een nieuweling in het klooster ervoor dat Ylan zich plots flarden van zijn donkere verleden herinnert. In het zuiden droomt Kyra ervan een eind te maken aan haar stille eenzaamheid. Vanaf dat moment is er voor allebei geen houden meer aan. Kunst schrijft boeken en verhalen voor kinderen, jongeren en volwassenen. Het touw en de waarheid is zijn meest recente jeugdboek. Het proza van Kunst wordt afgewisseld met paginagrote illustraties van Jeska Verstegen waarin de sleutelpassages in het boek wondermooi aan de tekst worden geknoopt.

Op het eerste gezicht is Het touw en de waarheid een sprookje over twee kinderen die weg willen van een leven waar ze door omstandigheden in verzeild zijn geraakt. De gebeurtenissen in het boek drijven op tegenstellingen: noord en zuid, grijstinten en kleuren, koud en warm, jongen en meisje. Zelfs in de titel schuilt er een, als je wil: het touw wil vastleggen en verbinden, terwijl de waarheid ongrijpbaar is. Onder de avontuurlijke plot vol antithesen ligt een filosofische laag die de verlangende pijn van Ylan en Kyra blootlegt. Ylan verkeert in een grijze wereld met een overvloed aan woorden, maar kan zich niet herinneren hoe zijn leven er voor het klooster uitzag. Met het verdwijnen van haar kleurrijke familieleden, verdwenen voor Kyra ook de woorden om haar gevoelens in uit te drukken. Iedere dag wordt ze geplaagd door akelige herinneringen. Het is onvermijdelijk dat woord en beeld elkaars pad zullen kruisen. Het verloop van het sprookje is dan ook niet zo verrassend, maar dit hindert niet. Net als de auteur en de illustrator versterken de verschillen in de plot elkaar. Het touw en de waarheid laat de lezer daarnaast nadenken over het belang van taal; hoe het jouw werkelijkheid vormt, jouw waarheid. En hoe taal samen met beeld je verbindt met anderen en betekenis geeft aan je verleden en aan waar je vandaan komt.