Jan Brokken zoals ik hem het meest waardeer

Op basis van het thema ‘reizen’ lezen we over de Spaanse dichter Antonio Machado van wie ik dolgraag de gedichten zou willen lezen maar ik moet me behelpen met slechts enkele vertaalde strofen. Even hoopte ik dat mijn favoriete dichter van dit moment, Jean Pierre Rawie werk van Machado heeft vertaald maar helaas, ik heb het niet kunnen vinden.

Dan volgt een ontroerend verhaal over Bela Bartók. En van Dvorak, wiens muziek ik tot de dag van vandaag weet te waarderen, wist ik niet dat hij helemaal idolaat was van locomotieven en stoomtreinen. Brokken schrijft: “Zijn bloed had slechts een kleine visuele aanmoediging nodig om sneller door zijn aderen te stromen.” Dvorak had wel al zijn symfonieën in willen leveren als hij de stoomlocomotief had mogen uitvinden.

Dan een razend interessant verhaal over Leo Vromans, door Brokken geïnterviewd in 1980 voor de Haagse Post. En ik realiseer me dat ik diens verzameld werk moet kopen en graag een mooie biografie over hem zou lezen. Ik vertrouw er maar op dat Hoe mooi alles van Mirjam van Hengel mij gelukkig zal stemmen.

Via Anner Bijlsma komen we bij Matisse en diens muze Monique Bourgeois, die later non zou worden. En prachtig is het verhaal De motorrijder van Rovereto over de futurist Fortunato Depero en de raadselachtige Chiara. Met afstand het beste verhaal uit deze heerlijke bundel. Nog onlangs was ik vlakbij Rovereto en had ik geweten dat het Mart een van de grootste musea voor moderne kunst van Europa is, dan had ik zeker die afslag genomen. Nu staat Rovereto op mijn lijst ‘Nog te bezoeken’. De futuristen vormden een interessante groep kunstenaars en ze maakten prachtig werk. Maar ze omarmden het fascisme en minachtten de vrouw. Er liep een rechte lijn van de futuristen naar het populisme.

In het verhaal Ik benijd u, over Kadare, lees ik: “en nieuwsgierig, een eigenschap die je sneller kunt verliezen dan je durf, bravoure of je haren.” Ik hoop ze alle vier nog lang te behouden. Ha, dit is weer de Brokken die ik zo waardeer. Ik had er ook alle vertrouwen in, zeker met zo’n mooie titel. Ondanks De ontdekking van Holland, wat ik gewoon een zeer matig boek vond.

Enno Nuy
Juli 2025