In zekere zin is ie onsterfelijk

Ik hou erg van voetbal, ik hou erg van lezen. Maar over voetbal lees ik relatief weinig. Zeker geen biografieën, die van Zlatan uitgezonderd, maar dat is logisch. Zlatan is de Cruijff van Zweden, alleen dan wel een andere categorie, maar dat terzijde. Ik had dus ook nog nooit een Cruijff biografie gelezen,dus dat werd hoog tijd. Zeker als Auke Kok hem geschreven heeft, want diens boeken over 1974 en 1988 vond ik wel erg te gek.

Helaas was er eerst een hoop negatieve publiciteit voor Auke Kok met betrekking tot dit boek. Je zou bijna denken dat één of andere RTL Boulevard nono een roddelboek over Cruijff had geschreven in plaats van de in mijn ogen integere Auke Kok.

Johan Cruijff, de biografie.
Is het bagger over de rug van de weduwe en zijn kinderen en kleinkinderen? Nee, onzin. Maar ik kan me wel voorstellen waarom door Cruijff liefde verblinde fans het boek niet willen lezen. De nadruk ligt zeker in de eerste (senioren) Ajax en Oranje jaren erg op de conflicten die vrijwel altijd om geld draaien, ik vind dat daar een te eenzijdig beeld van Johan Cruijff geschetst wordt. Tuurlijk, Cruijff was erg met geld bezig (oh ironie dat hij al dat met veel pijn en moeite vergaarde geld kwijtraakte en in 1979 weer helemaal opnieuw kon beginnen, alle moeite voor niks...), maar Cruijff was meer dan een geldwolf. Daarnaast is in die fase van het boek een andere storende factor, dat het te vaak gaat over een slechte wedstrijd die gevolgd wordt door een goede wedstrijd.

Ook Danny komt er niet echt positief af, zeker in de 70's, een verwend rijkeluiskind met een proleterige pa die Johan stevig onder de duim hield en die al dat voetbalgedoe maar niks vond. En die eind jaren 70 een affaire zou hebben gehad met Basilevitch, de man die het geld van de Cruijffs verkeerd belegde en in rook op deed gaan.

Ondanks bovenstaande mindere punten vond ik het toch een mooi boek. Afgezien van de slechte wedstrijd/goede wedstrijd/conflict om geld (en zelfs die hoofdstukken lezen toch wel vlot) hoofdstukken is het een boek wat lekker leest. Cruijff is kleurrijk, geniaal, soms irritant, maar nooit saai. Cruijff is niet voor niets een legende, niet alleen als voetballer, maar ook als mens en gelukkig schrijft Auke Kok ook over de Cruijff die zich nooit groter voelde dan anderen. Voor iedereen tijd maakte, een praatje maakte, nooit iemand arrogant wegstuurde, altijd een jongen van het volk gebleven en nooit een over het paard getilde arrogante blaaskaak. Een betweter, die waar het voetbal betrof echter altijd gelijk had. Maar wel eentje waar zijn medespelers gek van werden want Johan Cruijff kon nooit ophouden en begreep niet altijd dat anderen soms knettergek van "dat gezeik" werden. Hetgeen op zich ook wel weer komisch is, zoals Cruijff natuurlijk behalve geniaal ook erg grappig was.

Ik volg Cruijff sinds ik (redelijk) bewust het voetbal volg, vanaf eind jaren '70. Van veel zaken wist ik het fijne niet en weet ik dankzij dit boek meer. Zijn jeugd, de opkomst bij Ajax, de achterliggende redenen van zijn breuken met Ajax in 1973, 1983 en 1988, hoe zijn fortuin verdampte, zijn tijd in de USA, zijn tijd bij Levante, het gekonkel rondom de pogingen hem bondscoach te maken, zijn Barcelona tijd als speler & coach, de 80's bij Ajax en Feyenoord (waarin ik hem 'in het echt' heb zien spelen en wat tevens de periode Cruijff is waar ik het meest van wist).

Een eerlijke biografie is het wel, eentje die niet (alleen) met grote bewondering geschreven is maar (ook) uit een soort objectiviteit. Eentje die een beeld schetst van iemand die vaak eenzaam was aan de top, vandaar ook dat zijn gezin het enige was wat boven voetbal ging.

Al met al toch een mooi beeld van Cruijff, al vind ik de weegschaal toch iets teveel naar het negatieve doorslaan. Dat vind ik jammer (ondanks dat ie in 1983 voor Feyenoord ging spelen, god wat was ik kwaad, hoe kon die idioot dat nou doen. Ach, ik was jong, later snapte ik hem wel en ook toen ik jong was vond ik vooral Ton Harmsen een idioot, die heeft hem min of meer naar de Kuip gejaagd. Maar dan nog, hoe kon Cruijff nou bij Feyenoord gaan spelen?!). Van mij had het minder over de conflicten en de geldwolf en meer over de geniale, grappige, originele mens Cruijff mogen gaan.
En ja, ik kreeg na 639 pagina's Cruijjfie een brok in mijn keel toen de held van het verhaal (op de verjaardag van mijn dochter trouwens) aan het eind van het boek ging. Tegen zijn eigen verwachting in, helaas had ie niet altijd gelijk, niet toen hij dacht dat hij het wel zou overleven.

Ach, in zekere zin is ie onsterfelijk!