Een belangrijk stuk geschiedenis, maar voor tieners moeilijk te volgen

1953. Tjakkie Luitjens en Jacob Sijaranamual wonen in het Groningse Finsterwolde. Tjakkie is een arbeidersdochter en Jacob is drie jaar geleden met zijn ouders en broer vanaf de Molukken naar Nederland gevlucht. Wanneer Jacob in het woonoord komt te wonen en naar school gaat, komt hij bij Tjakkie in de klas. In eerste instantie vinden ze elkaar vreemd, maar al snel ontstaat er een vriendschap. Gedreven door idealen en worstelend met de gevestigde orde, komen ze nader tot elkaar.

Martine Letterie (1958) verstaat de kunst van het vertellen van de geschiedenis als geen ander. Inmiddels heeft zij tientallen boeken geschreven en in de meeste ervan neemt ze bekende en minder bekende geschiedenisonderwerpen onder de loep. Als tiener twijfelde ze tussen een studie Nederlands of geschiedenis. Uiteindelijk is dat Nederlands geworden. De liefde voor geschiedenis is echter altijd gebleven en dat proef je in haar boeken. In Dwars door de storm werkte ze samen met Karlijn Stoffels (1947), die op haar beurt meerdere prijswinnende boeken schreef. Haar oeuvre bevat boeken voor jongeren, maar daarnaast schrijft ze hoorspelen en toneelstukken voor volwassenen.

In Dwars door de storm vertellen Letterie en Stoffels afwisselend vanuit het perspectief van Tjakkie en Jacob. Tjakkie wil graag naar de HBS, maar als dochter van een arbeidersgezin, wordt dat niet geaccepteerd. Jacob probeert zijn draai in Nederland te vinden, maar het verdriet om zijn tweelingbroer die in Ambon is achtergebleven is groot. In het kamp is er weinig ruimte, privacy en geld om zijn hobby – muziek maken – uit te kunnen oefenen. De kinderen worstelen met hun herkomst en de verwachtingen voor de toekomst. Doordat de auteurs vanuit beide kinderen vertellen, met elk hun eigen achtergrond, wordt er een genuanceerd beeld van de jaren vijftig neergezet.

Dat Letterie en Stoffels in Dwars door de storm een boeiend stuk vaderlandse geschiedenis vertellen, moge duidelijk zijn. Beetje bij beetje krijgt de lezer een beeld van de verschillen tussen klassen, standen en politieke verhoudingen. Toch is het een gemis dat er geen algemene achtergronden bij het verhaal van Tjakkie en Jacob worden gegeven. Een korte inleiding over de situatie op de Molukken had niet alleen de leesbaarheid vergroot, maar ook het verhaal van de twee kinderen beter in perspectief weten te plaatsen. Nu wordt het mondjesmaat in hun verhalen aangestipt, maar voor tieners van vandaag de dag, die weinig tot niets weten over de voorgeschiedenis op Ambon, is dit moeilijk te volgen. Het bijbehorende lesmateriaal dat bij de editie van Nederland Leest Junior op het internet is te vinden, geeft enige kennis, maar of kinderen dit zelfstandig zullen opzoeken is de vraag. Zij hebben hierbij de sturing van een leerkracht of ouder zeker nodig.

Daarnaast zorgen de minder hedendaagse namen, die weliswaar passend zijn binnen het tijdsbeeld, er in het begin voor dat het lastig is om personages uit elkaar te houden. De wisselingen van vertelperspectief worden niet heel duidelijk aangegeven en gaandeweg het boek lopen de hoofdstukken en verhalen van de verschillende personages in elkaar over. Dit tezamen zorgt ervoor dat het verhaal, zeker in het begin, moeilijk te volgen is. Het is dan ook de vraag of het verhaal jonge tieners direct weet te grijpen.

Dwars door de storm vertelt een belangrijk, maar onder tieners een onbekend stuk geschiedenis. Toch zijn de worstelingen van Tjakkie en Jacob die van alle tijden en zullen kinderen daar herkenning in vinden. Het nodigt uit om met elkaar te praten over wat je wilt en hoe je je toekomst voor je ziet. Door de gedetailleerde manier van vertellen komt de omgeving van Finsterwolde en het woonoord tot leven. Hopelijk lukt het de lezer om vol te houden, het verhaal te voltooien en het op waarde te schatten.