Kokoro; de wegen van het hart

Kokoro (hart in het Japans) gaat over de vriendschap tussen een student en een oudere man in Tokio. De student noemt deze man als teken van respect Sensei (leraar), maar verder zijn de personages naamloos. Sensei leeft met zijn vrouw afgezonderd van de buitenwereld. Hij heeft hiervoor gekozen uit wantrouwen jegens mensen in het algemeen en zijn eigen familie in het bijzonder, voortgekomen uit het bedrog dat zijn oom pleegde na het overlijden van Senseis ouders. Verder wordt Sensei achtervolgd door een dramatische gebeurtenis uit zijn verleden. Meer dan wat toespelingen laat hij echter niet los tegenover de student, tot het moment dat hij in het derde (en laatste) deel van het boek aan de student een lange brief schrijft. In het eerste deel ‘Sensei en ik’ bloeit hun vriendschap op, in ‘Mijn ouders en ik’ is de student gedurende de zomermaanden thuis op het platteland om zijn moeder bij te staan in de verzorging van zijn stervende vader, in ‘Sensei en zijn testament’ wordt het verleden van Sensei onthuld in genoemde brief.

Ik heb verschillende Japanse romans en verhalen gelezen. Wat ze gemeen hebben, zeker de wat oudere, is de trage, uitgesponnen verteltrant. Er gebeurt niet veel, maar wat er gebeurt wordt grondig geanalyseerd en psychologisch geduid. Wat mij in de meeste ook opvalt is de stijl, waaruit een beleefde, vriendelijke vormelijkheid spreekt en die een zekere afstand tot de lezer schept. Het lezen vroeg daarom in het begin enig doorzettingsvermogen - en ik stoorde me aanvankelijk aan de (in mijn ogen) opdringerigheid van de student in zijn gezochte contact met Sensei - maar daarna was en bleef ik geboeid. En sterk onder de indruk toen ik het boek definitief dichtgeslagen had.