Geheim dubbelleven

De jonge Zwitserse student Friedrich woont in een onstabiel gezin. Zijn vader is handelsreiziger en zijn moeder schildert en drinkt stelselmatig te veel. Friedrich krijgt als kind een ongeval waardoor hij de kleuren in zijn ogen verliest. Zijn moeder had voorbestemd om Friedrich ook kunstschilder te laten worden, en ziet haar droom in duigen vallen, maar probeert toch haar zin door te drijven. Friedrich gaat jaren gebukt onder het juk van zijn moeder. Na een aantal jaar verlaat zijn moeder het gezin. Ook Friedrich besluit dan dat hij weg wil, hij wil iets van de wereld zien, net als zijn vader, die voortdurend op reis is en kiest Duitsland. Hij wil persé naar Berlijn.

Citaat: “Die avond hoorde ik het gerucht voor de eerste keer. S’ Nachts zou een meubelwagen door het Scheunerviertel rijden om de Joden op te halen”.

Iedereen waarschuwt hem niet te gaan vanwege de oorlog, maar hij vertrekt toch. Iemand moest de geruchten van de werkelijkheid scheiden, vond hij. Eenmaal daar ontmoet hij de 21 jarige Kristin en wordt verliefd. Maar Kristin blijkt een dubbelleven te leiden en is verslaafd aan verdovende middelen. Het hoe en waarom, daar komt Friedrich niet meteen achter. Overdag is Kristin bij hem maar s'nachts is ze altijd weg. Ze geeft geen antwoord op zijn talloze vragen, ze zegt hem dat het beter is de waarheid niet te kennen. Zowel Friedrich als Kristin heeft kennis aan de oudere Tristan, die naar later blijkt, bij de SS te horen. Kristin speelt een gevaarlijk spel, ze is namelijk Joodse. Ze laat zich als Jodin aanstellen bij de buitendienst van de Gestapo en weet wonderbaarlijk alle Duitsers om de tuin te leiden. Langzaam maar zeker komt Friedrich achter het doel van Kristins dubbelleven. Beurtelings behoort Kristin hem en enkele leden van de Gestapo toe. Kristin blijkt eigenlijk Stella Goldschlager te heten. Haar ouders zijn door de Duitsers gevangen genomen en om hen te redden verraad ze andere Joodse onderduikers. Haar activiteiten zorgen ervoor dat haar ouders tijdelijk van de dodenlijst af gehaald worden maar uiteindelijk zouden ze alsnog op transport worden gezet naar Auschwitz en daar sterven. Friedrich kan niets met deze wetenschap, dat Kristin, alias Stella, andere Joden moedwillig de dood in jaagt. Kristin blijft daarnaast volhouden dat ze zangeres wil worden, ook om haar ware identiteit te verbergen. Friedrich ziet geen toekomst meer voor hem en “zijn” Kristin. Hij laat Kristin achter en gebroken keert hij terug naar huis.

Citaat : “Ik was naar deze stad gekomen omdat ik dacht dat het belangrijk was dat ik de geruchten van de waarheid zou scheiden, en nu vluchtte ik ervoor”.

Het verhaal in dit boek omvat precies 1 oorlogsjaar, van januari 1942 tot december 1942. Voorafgaand krijgen we een korte terugblik over het leven van Friedrich tot aan de oorlog en achteraf krijgen we een overzicht hoe het Stella en de andere Duitsers vergaan is na de oorlog. Het verhaal is ingedeeld in 12 maanden en voordat het verhaal verder gaat staan er telkens eerst andere gebeurtenissen genoemd die zich eveneens in die desbetreffende oorlogsmaand afspeelden. Het verhaal noemt zeer veel historische feiten, maar toch is het geen geschiedenis boek. De feiten vormen een waardevolle aanvulling, het is een vlot geschreven verhaal over een donkere periode in onze geschiedenis.

Veelal gaan oorlogsboeken over de concentratie kampen, verhalen van overlevenden van de kampen en tweede generatie slachtoffers of de rol van Hitler ten tijde van de oorlog. Maar er zijn veel minder boeken over de onvrijwillige “samenwerking” van Joden en de nazi’s, hoe dat er aan toe ging, velen konden het tenslotte niet meer navertellen. In dit boek krijg je een duidelijker beeld hoe deze mensen in een web gevangen zaten. Dat maakt dat Stella een ander boek is dan alle andere oorlogsboeken.

Dit verhaal is als fictie geschreven maar wel gebaseerd op de echte Stella Goldschlag , die in de oorlog vele Joden heeft verraden om haar ouders te redden, maar het verraad heeft niet voorkomen dat haar ouders toch alsnog vergast werden. Tijdens het lezen staan er tussendoor stukken tekst uit getuigenverklaringen die Stella Goldschlag aangaan. Stella wordt na de oorlog in 1946 veroordeeld voor Jodenverraad aan de Geheime Staatspolitie. Hoeveel Joden ze precies heeft “aangewezen” weet niemand omdat er weinig nog in leven waren ten tijde van het proces. Na 10 jaar vast te hebben gezeten, bracht ze de rest van haar leven in vrijheid door. In 1994 pleegde ze zelfmoord.

Takis Würger is onderzoeksjournalist, deed verslag van verschillende oorlogen in landen als Afghanistan, Irak en Oekraïne. Daarnaast is hij redacteur bij Der Spiegel. In 2017 schreef hij The Club, maar die is hier nooit vertaald. Stella, zijn tweede roman, wel en kwam meteen op de bestsellerlijst terecht. Maar Stella was ook omstreden en leverde veel discussie op.

Stella is een indrukwekkend liefdesverhaal over trouw en verraad in de Tweede Wereldoorlog