Cold & creepy Winsford

Winsford, Somerset, Exmoor National Park. In de wintermaanden is het er koud, mistig, modderig en eenzaam. Precies die eenzaamheid is wat hoofdpersoon Maria Holinek/Anderson er zoekt. Zij huurt een tijdelijk onderkomen, waarin ze samen met haar Rhodesian ridgeback Castor haar intrek neemt. Castor is een hond met karakter en betekent veel voor Maria, hoewel zich in de loop van het verhaal de vraag opdringt in hoeverre Maria überhaupt in staat is lief te hebben.

Håkan Nesser lanceert met 'De levenden en de doden in Winsford' een wonderschone vertelling. Er is een beginpunt, het eindpunt gloort ergens in de verte, maar wordt niet helemaal gehaald: er resten legio vragen als de pagina's van het boek op zijn. Eigenlijk is het niet meer dan logisch dat niét alle lijnen in (een periode in) een mensenleven exact op één punt of op één moment afgerond zijn; het zou wel heel toevallig zijn als dat wél het geval is. (Aan wat te doen gebruikelijk is in thrillers heeft Nesser nog nooit een boodschap gehad.)

Maria Holinek, in Winsford Anderson geheten, is presentatrice bij de Zweedse televisie. Zij is gehuwd met Martin, hoogleraar in de literaire wetenschappen, er zijn twee volwassen kinderen buiten het blikveld. Maria en Martin zijn BZ'ers en staan beiden in de schijnwerpers. Martin wordt door een schandaal voorpaginanieuws, wat het echtpaar doet besluiten een tijdje de luwte op te zoeken in Marokko. Met de veerboot van Ystad naar Swinoujscie (Polen), dan via Duitsland verder naar het zuiden. Maria denkt er echter plotseling anders over, of wellicht is het voorbedachte rade? Hoe dan ook, zij keert alleen terug van een wandeling op het strand van Miedzyzdroje en reist naar Somerset in plaats van Marokko.

In Winsford overdenkt ze haar leven in prachtige, bespiegelende beschrijvingen, Håkan Nesser wel toevertrouwd. De sfeer van het gebied spat van de bladzijden. Maria's jeugd, haar leven met Martin, haar kinderen, alles passeert de revue, ze maakt - op middelbare leeftijd - in feite de balans op. Tevens houdt ze zich bezig met uitpluizen van Martins dagboeken uit de tijd dat hij nog jong en wild was en zij nog niet in beeld. Dat graven in het verleden is uitvoerig beschreven, compleet met tekstfragmenten, die niet bijdragen aan de leesvreugde, noch aan het verhaal. Maria zoekt in Martins leven, maar is minstens zo op zoek naar zichzelf. Ze sluit vriendschap met haar buurman Mark, eet geregeld in The Royal Oak in het dichtstbijzijnde dorp, sociale contacten doen zich mondjesmaat voor.
Als lezer zit je in Maria's hoofd, versterkt door de ik-vorm. Wat doet ze, wat denkt ze, hoe ziet ze de toekomst voor zich? Dat laatste is een penibel onderwerp. Is de politie haar op het spoor in verband met de verdwijning van Martin? Maria heeft de indruk dat ze in de gaten gehouden wordt ...

Zoals gezegd: terechte losse eindjes, die elk voor zichzelf kan invullen. En vragen. Hoe was Martin werkelijk, niet beïnvloed door de perceptie van Maria? Is Mark wie en wat hij zegt dat hij is? Waarom is Marks zoon Jeremy opgevoerd in het verhaal? Wie is de man in de huurauto? Waarom loopt Castor weg? Enzovoort ... De hamvraag spreekt vanzelf: hoe zit Maria écht in elkaar? Wij kennen het beeld dat ze van zichzelf schetst, maar dat hoeft geen juiste voorstelling te zijn. Is Maria een uitgekookt serpent of een ietwat sneue vrouw van middelbare leeftijd?
Hoe het ook zij, gedachtespinsels over 'De levenden en de doden in Winsford', tijdens en na het lezen, zijn minstens zo spannend als het door Nesser vertelde verhaal. De spanning zit in de psychologie en de locatie doet daar een schep bovenop. Onzichtbare suggesties tussen de regels door, onderhuids, daar moet je je als lezer voor openstellen. Nessers verteltempo is traag en het verhaal lijkt verraderlijk eenvoudig. Geen boek om even snel te lezen, maar om de tijd voor te nemen en van te genieten.

[spanning 4, plot 5-, schrijfstijl 5-, leesplezier 5-, originaliteit 5, psychologie 5]