Zekerheden, onzekerheden en schijnzekerheden

‘Mijn broer noemde zichzelf Eén en mij noemde hij Twee, omdat hij drie kwartier eerder werd geboren dan ik, op een bloedhete dag in augustus. Hij beschouwde me als zijn kleine zusje, hij was groter en zwaarder dan ik bij de geboorte, in mijn moeders buik nam hij bijna alle ruimte in.’ Een achterstand die Twee, de ik-figuur, haar hele leven ervaart en zelfs na de zelfgekozen dood van haar broer niet inloopt.

De titel “Waar ik liever niet aan denk”, de tweede roman van Jente Posthuma, heeft een mooie gelaagde betekenis. Na de zelfdoding van haar broer, overdenkt Twee haar leven, hun relatie en hoe nu verder. Want de zekerheid ‘als ik niemand anders meer heb, dan is mijn broer er altijd nog’ blijkt een onzekerheid. En is die broer er eigenlijk tijdens hun leven wel echt geweest?

De roman is opgebouwd uit kleine a-chronologische fragmenten. Die opbouw komt overeen met de heen-en-weer schietende gedachten, associaties en herinneringen van Twee. Zo probeert zij grip te krijgen op wat er is gebeurd en op haar eigen rol. Met de onvermijdelijke vraag of zij de zelfdoding van haar broer had kunnen voorkomen. Er komt dan ook een flink aantal thema’s naar voren: veiligheid en geborgenheid, relaties en verbinding, afhankelijkheid en onafhankelijkheid, loslaten en vasthouden, leven en dood. Met als overkoepelend thema: hoe overleef ik in een onzekere, gewelddadige wereld waar niemand te vertrouwen is.

Posthuma weet die zware thema’s op een organische manier met lichtheid te verbinden. Het verhaal is uiteindelijk geen afgerond totaalbeeld, maar een voortdurend verwerkingsproces. Ook als lezer krijg ik puzzelstukjes die af en toe op hun plek vallen. Knap gedaan van Posthuma.