Zo onvoorstelbaar dat het wel echt gebeurd moet zijn

Na het succes van zijn boek Menthol, over Joseph Sylvester, de eerste neger in Twente, werd schrijver, ondernemer en zelf-publisher Frank Krake (1968) veel gevraagd als spreker bij bedrijven en stichtingen. Het is op een lezing voor de Stichting Vriendenkring Neuengamme waar hij de hoofdpersoon van zijn nieuwe boek De Laatste Getuige leert kennen. De inmiddels 94-jarige Wim Aloserij is een overlevende van concentratiekamp Neuengamme en hij vertelde de schrijver zijn onvoorstelbare verhaal in een notendop. Frank Krake was erg onder de indruk. Een verdere samenwerking kwam van de grond en meneer Aloserij vertelde eindelijk zijn hele verhaal. Een verhaal dat zo onvoorstelbaar is dat het wel echt gebeurd móet zijn. Een verhaal dat hij tot nu toe nooit volledig heeft willen en kunnen vertellen.

Het is februari 1943. De Amsterdamse Wim werkt als slagersknecht en woont nog bij zijn moeder. Tot op heden is hij de eerste oorlogsjaren redelijk goed doorgekomen en maakt hij ambitieuze toekomstplannen samen met zijn baas. Maar dan wordt Wim ook opgeroepen voor de Arbeitseinsatz en zal hij naar Duitsland moeten vertrekken om daar te gaan werken in de Duitse werkkampen ten behoeve van de oorlogsindustrie. Al snel leren we Wim kennen als een slimme jongen die kansen niet onbenut laat en vervelende types uit de weg weet te gaan. Eigenschappen die in zijn jeugd gevormd zijn, als hij zich weer eens moest verstoppen voor zijn dronken stiefvader die erg losse handjes had. Wim weet weer terug te vluchten naar Nederland en daar onder te duiken op het platteland van Noord Holland. Helaas wordt hij ontdekt en uiteindelijk afgevoerd naar Kamp Amersfoort. Vandaar gaat het naar concentratiekamp Neuengamme waar vandaan hij door gaat naar buitenkamp Husum. De beschrijvingen die Wim hierover verteld gaan je voorstellingsvermogen ver te te boven en het is dan ook aan zijn eigen vernuft en handigheid te danken dat hij deze ellende weet te overleven. Of zou het toch door de bescherming van Maria komen, zoals zijn moeder denkt? Het moge duidelijk zijn dat Wim een beschermengel heeft gehad of op zijn minst een heleboel geluk.
April 1945. De bevrijdingslegers van de Geallieerden komen steeds dichterbij, Wim hoopt in Neuengamme te kunnen blijven tot ze voor de poort staan. Helaas is het lot hem anders gezind en wordt hij met de overgebleven gevangenen geëvacueerd naar de Duitse havenstad Lübeck waar ze aan boord moeten van vrachtschip de Athen, ze varen verder naar het noorden en worden overgeladen naar het cruiseschip Cap Arcona. Onwetend van de aanwezigheid van een grote hoeveelheid gevangenen aan boord van verschillende schepen wordt de Duitse vloot zwaar gebombardeerd door de geallieerde luchtmacht. Wim weet als door een wonder als een van de weinigen het cruiseschip levend te verlaten en veilig aan wal te komen.

Wim Krake heeft de beschikking gehad over een grote hoeveelheid bronnen, waaronder heel veel foto's. Een gedeelte hiervan is ook gebruikt in het boek en geeft het daarom een extra dimensie. De personen krijgen gezichten, de gruwelijke omstandigheden in de kampen zijn iets beter voor te stellen. Dit neemt echter niet weg dat het verhaal toch met een zekere afstand verteld wordt. Of dit komt door de soms wat jolige schrijfstijl van Krake of omdat het al meer dan 70 jaar geleden is voor Wim Aloserij zijn verhaal kon vertellen en hij daarom niet alle details meer weet, ik durf het niet met zekerheid te zeggen. Wat ik wel weet is dat Wim een bijzondere, sterke man is. Een man die na de oorlog vooruit ging kijken en een mooi leven wist op te bouwen. Een mooi leven dat hij nog steeds leeft en dat hij nog graag even wil blijven doen.

Krake weet met De Laatste Getuige een mooi document neer te zetten binnen de non-fictie met het thema Tweede Wereldoorlog. Wim Aloserij is inmiddels een van de weinig overgebleven overlevenden van de gruwelijkheden in de concentratiekampen en daarmee een van de laatste levende getuigen van deze enorme zwarte bladzijde in de geschiedenis.