Van historicus naar schrijver

Ferdinand Lankamp (1989) is een nieuwe ster aan het Nederlandse literaire firmament. Met Uiterste dagen leverde de historicus dit jaar zijn eerste roman af. Het is een zoektocht naar zijn Finse wortels en een verhaal over harde mannen in barre winterse oorlogen.

Het verhaal speelt zich in twee tijden af. In 1940 volgen we de levens van Edvard Haga en zijn familie. Met vrouw en twee dochters bestiert hij een boerderij in de buurt van het Finse Vasa. Als veteraan van de Finse Burgeroorlog in 1918 kent hij de klappen van de zweep en is hij een trouw en hard man geworden. Hij voelt zich dan ook genoodzaakt gehoor te geven aan het verzoek van zijn oude kapitein om zijn beste paard beschikbaar te stellen ten behoeve van de strijd tegen de Russen die eind 1939 wederom oplaait in het zuiden van Finland. Daarnaast willigt hij ook het verzoek in om het paardentransport richting het front te begeleiden.
In een tijd die Lankamp als “later” aanduidt, maken we kennis met de schrijver die op zoek gaat naar zijn Finse roots. Aangestoken door de verhalen van zijn Finse oma en zijn vader en oom heeft hij besloten het verhaal van zijn Finse overgrootvader Edvard in een roman te gieten. Als afgestudeerd historicus is de schrijver natuurlijk erg geïnteresseerd in het optekenen van geschiedenis. Maar juist deze taak zet de schrijver voor een groot dilemma; waar trek je de grens tussen waarheid en fictie zonder de personages, die in feite levende personen zijn geweest, onrecht aan te doen?

Hier zit voor mij meteen ook het probleem in dit boek. De schrijver legt in de gedeelten die zich in “later” afspelen naar mijn bescheiden mening iets te veel uit wat hem dwarszit bij het schrijven van zijn familieverhaal. Het dilemma waar de schrijver mee kampt zal voor veel schrijvers gelden die gebruikmaken van historische feiten en personen in hun werk. Maar ik denk dat je het best aan de lezer kunt overlaten om die scheidslijn tussen echt en niet echt zelf te trekken. Het feit dat er Roman op de omslag staat, geeft al aan dat het een verhaal is, en daarom grotendeels verzonnen.
Wat Lankamp wel heel mooi doet is juist dat verzonnen verhaal over zijn overgrootvader neerzetten. Hij wisselt korte zinnen af met hele mooie lange zoals deze:

“De sneeuwmantel, die het land al sinds oktober bedekt, zal in de zon langzaam gaan smelten en in die eerste nachten misschien nog bevriezen tot een ruwe ijslaag die de boeren ‘s ochtends dwingt voorzichtig hun paarden te mennen.”

Door zijn overgrootvader een rol te geven in de Fins-Russische Oorlog van 1939-1940 geeft de historicus de lezer op een mooi manier inzicht in een conflict dat voor mij tot nu toe bijna onbekend was. Het verweven van historische feiten en fictie rondom de personages uit de familiestamboom van de schrijver maakt dit een zeer prettig leesbaar boek.

Ferdinand Lankamp hoeft zich wat mij betreft niet af te vragen of hij in staat is om literatuur af te leveren. Met zijn debuut Uiterste dagen bewijst hij dat hij dit kan. Nu moet hij zichzelf daar nog van overtuigen.

Mijn dank aan De Club van Echte Lezers van Uitgeverij AtlasContact voor het recensie-exemplaar.