Lezersrecensie
Kip legt ui
De lach is in ‘Giacomina’ van Sacha Naspini nergens ver weg. Met humor vertelt de Italiaanse auteur tegelijk een aandoenlijk en oprecht verhaal over eenzaamheid, vergankelijkheid en een gelaten leven dat niet meer valt terug te draaien. Het geleefde leven laat zich enkel nog stukje bij beetje openbaren, ter verlichting en genoegdoening.
“Dertig jaar later ben ik hier nog altijd, verstijfd als de kip in mijn woonkamer. Jij zou moeten weten hoe ik haar wakker kan maken, maar zoals gewoonlijk ben je nutteloos.” (90) Ongeveer midden in zijn korte roman van 160 pagina’s komt Naspini (1976) ook tot de kern van zijn verhaal. De symboliek van de kip, het verdriet, de opgekropte woede, het verwijt en de confrontatie: het is ‘Giacomina’ in een notendop.
Aan het woord is Nives, een 67-jarige kersverse weduwe. Als naamgever van de Italiaanse editie (2020) is zij in de titel van de Nederlandstalige vertaling van Miriam Bunnik en Mara Schepers verdrongen door haar kip Giacomina. Deze gemankeerde huisgenoot trekt makkelijk de aandacht, maar fungeert slechts als aanjager. Het verhaal op het Toscaanse platteland draait om Nives. Wanneer zij in de avonduren de telefoon oppakt om haar dierenarts Loriano Bottai te bellen, opent zich het ware verhaal van ‘Giacomina’.
De roman begint aanvankelijk nog wat quirky en luchtig. Naspini is een verteller met humor en vaart. Hij doet niet aan inleidend hartendartelen en overrompelt met een opening vol actie en beleving. De humor is daarbij overal: in de beeldend beschreven scenes, het taalgebruik, de namen. Het jachtgeweer heet ‘de heilige Franciscus’, Nives’ rouwende dochter Laura wordt weggezet als een ‘aanhoudende sirene’. Met grove streken schetst Naspini razendsnel een decor en geeft de wat nukkige en eigengereide Nives gestalte.
Deze compromisloze weduwe komt echt tot leven in haar gesprek met dierenarts Loriano. De gehypnotiseerde kip blijkt slechts de aanleiding voor haar belletje. De noodoproep groeit al snel uit tot een psychologisch steekspel tussen twee dorpsgenoten, die elkaar heel wat beter kennen dan aanvankelijk gedacht. Naspini dropt vakkundig en doorlopend kleine aanwijzingen als ‘wraak’, ‘beste hartenbreker’ en ‘smeulende sintels’ in het gesprek. En maakt zo duidelijk dat er iets broeit onder de oppervlakte.
Die verholen geschiedenis ontvouwt zich stapsgewijs in één lang telefoongesprek. Dat Naspini naast auteur ook scenarioschrijver is, blijkt overduidelijk uit deze goedlopende dialoog die de roman goeddeels is: soms kort en staccato over en weer, om vervolgens wat uitvoeriger en verhalender verder te gaan. Roddels uit het dorp wisselen de persoonlijke en pijnlijke geschiedenissen prettig en smeuïg af. Het wordt nergens saai of langdradig: Nives heeft een missie, pakt de regie over het gesprek en houdt Loriano geboeid aan de lijn.
Zo ontspint zich een gesprek tussen twee mensen op leeftijd, die beide door het leven getekend zijn. Want ook al stuurt Naspini de sympathie naar Nives, ook Loriano draagt zijn last. “Als je het schaakbord naar mijn kant draait, vind je daar geen paradijs, in tegendeel.” (102) Via vele kleine plotwendingen leggen Nives en Loriano de kern van hun gezamenlijke geschiedenis bloot.
Dat gelaten leven zal geen keer nemen. Zoveel is duidelijk. Maar de telefoonlijn biedt Nives wel een lifeline: doelgericht pelt ze met Loriano haar opgekropte levensverhaal af als een ui. Onder iedere laag toont zich een nieuwe ontboezeming. Die zet Nives en Loriano als personages steeds weer in nieuw, ander licht. De flagrante humor van het begin transformeert met het gesprek mee naar amusante, onderhuidse steken en vileine sneren. Totdat Nives haar hart heeft gelucht en haar ei gelegd.
De Italiaanse ‘Nives’ verscheen in september 2020, het jaar waarin de coronapandemie ongekend uithaalde in Italië. De aandacht voor eenzaamheid, plotselinge dood en de gekozen vertelvorm van het telefoongesprek als enig wezenlijk contact kan tegen die achtergrond passen in de schrijftijd van de roman. Of toch op louter toeval berusten. Nives en Loriano spraken elkaar in 2012.
Nu vijf jaar na publicatie is Nives hier neergestreken met ‘Giacomina’. Naspini’s eerste naar het Nederlands vertaalde roman zegevierde meteen als Hebban Boek van de Maand #21 in mei en maakt nieuwsgierig naar zijn andere werk. Giacomina is een onderhoudend verhaal vol vaart en humor, waar het vertelplezier vanaf spat. Daar kunnen er niet genoeg van zijn.
“Dertig jaar later ben ik hier nog altijd, verstijfd als de kip in mijn woonkamer. Jij zou moeten weten hoe ik haar wakker kan maken, maar zoals gewoonlijk ben je nutteloos.” (90) Ongeveer midden in zijn korte roman van 160 pagina’s komt Naspini (1976) ook tot de kern van zijn verhaal. De symboliek van de kip, het verdriet, de opgekropte woede, het verwijt en de confrontatie: het is ‘Giacomina’ in een notendop.
Aan het woord is Nives, een 67-jarige kersverse weduwe. Als naamgever van de Italiaanse editie (2020) is zij in de titel van de Nederlandstalige vertaling van Miriam Bunnik en Mara Schepers verdrongen door haar kip Giacomina. Deze gemankeerde huisgenoot trekt makkelijk de aandacht, maar fungeert slechts als aanjager. Het verhaal op het Toscaanse platteland draait om Nives. Wanneer zij in de avonduren de telefoon oppakt om haar dierenarts Loriano Bottai te bellen, opent zich het ware verhaal van ‘Giacomina’.
De roman begint aanvankelijk nog wat quirky en luchtig. Naspini is een verteller met humor en vaart. Hij doet niet aan inleidend hartendartelen en overrompelt met een opening vol actie en beleving. De humor is daarbij overal: in de beeldend beschreven scenes, het taalgebruik, de namen. Het jachtgeweer heet ‘de heilige Franciscus’, Nives’ rouwende dochter Laura wordt weggezet als een ‘aanhoudende sirene’. Met grove streken schetst Naspini razendsnel een decor en geeft de wat nukkige en eigengereide Nives gestalte.
Deze compromisloze weduwe komt echt tot leven in haar gesprek met dierenarts Loriano. De gehypnotiseerde kip blijkt slechts de aanleiding voor haar belletje. De noodoproep groeit al snel uit tot een psychologisch steekspel tussen twee dorpsgenoten, die elkaar heel wat beter kennen dan aanvankelijk gedacht. Naspini dropt vakkundig en doorlopend kleine aanwijzingen als ‘wraak’, ‘beste hartenbreker’ en ‘smeulende sintels’ in het gesprek. En maakt zo duidelijk dat er iets broeit onder de oppervlakte.
Die verholen geschiedenis ontvouwt zich stapsgewijs in één lang telefoongesprek. Dat Naspini naast auteur ook scenarioschrijver is, blijkt overduidelijk uit deze goedlopende dialoog die de roman goeddeels is: soms kort en staccato over en weer, om vervolgens wat uitvoeriger en verhalender verder te gaan. Roddels uit het dorp wisselen de persoonlijke en pijnlijke geschiedenissen prettig en smeuïg af. Het wordt nergens saai of langdradig: Nives heeft een missie, pakt de regie over het gesprek en houdt Loriano geboeid aan de lijn.
Zo ontspint zich een gesprek tussen twee mensen op leeftijd, die beide door het leven getekend zijn. Want ook al stuurt Naspini de sympathie naar Nives, ook Loriano draagt zijn last. “Als je het schaakbord naar mijn kant draait, vind je daar geen paradijs, in tegendeel.” (102) Via vele kleine plotwendingen leggen Nives en Loriano de kern van hun gezamenlijke geschiedenis bloot.
Dat gelaten leven zal geen keer nemen. Zoveel is duidelijk. Maar de telefoonlijn biedt Nives wel een lifeline: doelgericht pelt ze met Loriano haar opgekropte levensverhaal af als een ui. Onder iedere laag toont zich een nieuwe ontboezeming. Die zet Nives en Loriano als personages steeds weer in nieuw, ander licht. De flagrante humor van het begin transformeert met het gesprek mee naar amusante, onderhuidse steken en vileine sneren. Totdat Nives haar hart heeft gelucht en haar ei gelegd.
De Italiaanse ‘Nives’ verscheen in september 2020, het jaar waarin de coronapandemie ongekend uithaalde in Italië. De aandacht voor eenzaamheid, plotselinge dood en de gekozen vertelvorm van het telefoongesprek als enig wezenlijk contact kan tegen die achtergrond passen in de schrijftijd van de roman. Of toch op louter toeval berusten. Nives en Loriano spraken elkaar in 2012.
Nu vijf jaar na publicatie is Nives hier neergestreken met ‘Giacomina’. Naspini’s eerste naar het Nederlands vertaalde roman zegevierde meteen als Hebban Boek van de Maand #21 in mei en maakt nieuwsgierig naar zijn andere werk. Giacomina is een onderhoudend verhaal vol vaart en humor, waar het vertelplezier vanaf spat. Daar kunnen er niet genoeg van zijn.
2
Reageer op deze recensie
Meer recensies van FamkeLaLiseuse
Gesponsord
Een sinister geheim bedreigt de bekendste Amerikaanse presidentsverkiezingen. De erfgenamen van A.C. Porter is de zesde winnaar van de Hebban Thrillerprijs.
Mirjam van Biemen was acht jaar oud toen haar moeder een einde aan haar leven maakte in een psychiatrische inrichting. Twintig jaar later gaat Mirjam op zoek naar antwoorden. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
