Waarschuwing in verkiezingstijd

Als interviewer, als gast in talkshow, als mens heb ik Van Dis hoog zitten. Als schrijver heb ik mijn twijfels. Redelijke boeken afgewisseld met autobiografisch geneuzel. Toch leek me zijn meest recente boek de moeite waard. Dystopia deel nogwat. Leuk gegeven, niet verwacht van de schrijver.

En zonder twijfel vloog ik erin, het duurde geen bladzijden om verslaafd te raken aan het verhaal. De hoofdpersoon Jakob is precies oud genoeg; de perfecte verteller. Als kind gevlucht vanuit Hongarije en woont nu, als tachtiger in de republiek Nederland, een land waar het ook niet zo goed gaat. Daar komen de gevolgen van jaren falend klimaatbeleid (KLImaatFIctie) nog eens bij. En terwijl hij weet dat er onlangs een orkaan over het land raasde, blijkt in de pers volgens de regering dat de stevige storm wel wat schade had aangericht, maar niets wat niet snel op te lossen is.

De voormalig bibliothecaris probeert zijn waarheid op te schrijven, hij weet dat de waarheid gehoord moet worden, maar dat weinigen daar waarde aan hechten. Sterker nog, de online editor vertelt hem regelmatig wat er niet klopt aan zijn waarheid.

Een prachtig verhaal over censuur, een president die behoorlijk doet denken aan niet nader te noemen lijsttrekker van dit moment en over het weigeren te kijken naar de toekomst, omdat het heden, het ik, te belangrijk is. Een verhaal waarin geen vrolijke toekomst lonkt voor ons land. Het geeft goed aan hoe Van Dis denkt over de huidige politiek, over de stand van het land. Heel snel had ik het boek uit en voor het eerst dacht ik dat hij er ook een langer, dikker boek van had kunnen maken. De hoofdpersonen vragen om meer, deze dystopische vertelling smeekte om een heel dik boek te worden.

Net als ‘Welkom Thuis’ van Edwin Winkels, dat ook Nederland na een aantal jaren beschouwt, is ook Van Dis erin geslaagd van dat gegeven een goed boek te maken. Het is volgens mij geen toeval dat dit boek nog voor de verkiezingen in de winkel ligt, de impliciete waarschuwing ligt er dik bovenop. En dat is meteen de enige kritiek die ik heb, het boek had met iets meer tijd iets meer diepgang kunnen krijgen.

Citaat: “De lichtkogels van de grenssoldaten flitsten nog lang na in zijn kinderdromen. Holland was een land waar hij niet meer hoefde te fluisteren, waar ‘uit zelfbescherming’ niet langer in geheimtaal over ‘goede mensen’ en ‘verkeerde mensen’ werd gesproken. De gedachte dat verzet ook spannend was en kleur had gegeven aan zijn grauwe jongensjaren stond hij zichzelf pas later toe.” (p.41)