Lezersrecensie
Wat kan Oekraïne van Finland leren?
Als kind las ik veel, erg veel. Vooral boeken over de tweede wereldoorlog vond ik fascinerend. Maar mijn wereldbeeld ging de andere kant op, ik werd pacifist, dienstweigeraar. Oorlogsfilms vond ik vaak niet de moeite waard. Een halve eeuw verder ben ik nog meer tegen geweld en oorlog dan ooit te voor. Ik verafschuw de nieuwe wapenwedloop die lijkt te ontstaan, de brandhaarden her en der op aarde, het algemeen geaccepteerde gegeven dat je wapens nodig hebt voor defensie. Vaak noem ik IJsland en Costa Rica als voorbeeld, twee landen die het leger afschaften en sindsdien zowel economisch als op andere vlakken flink gegroeid zijn. Ik ben overtuigd dat de enige oplossing drastisch anders is dan wat de meesten denken. Ook in Nederland het leger afschaffen. Meedoen, zoals onze voormalige teflonpremier roept, gaat zeker niet werken.
Dat gegeven moet ik vermelden voordat ik aan dit boek begin. Ik ben best een fan van Finland, wist wel dat ze het regelmatig met Rusland aan de stok hadden, maar veel wist ik er ook niet van. Dat in 1939, terwijl elders in Europa de Tweede Wereldoorlog al begonnen was, de Russen dachten ‘even’ Finland in te pikken, was mij niet bekend. De parallel met Oekraïne lijkt me wel duidelijk. Dit boek is dus weliswaar geschiedenis, al is het helaas ook actueel.
Het Finse leger was klein maar lastig. De Russen kwamen met tig keer meer soldaten en zeker in het begin van de invasie werden die zonder problemen opgeofferd. De Finnen waren reservisten, lokale boeren, jagers, maar waren vooral erg gemotiveerd. Daarbij in het voordeel in de winter van het noorden, waar vele Sovjetsoldaten voor het eerst sneeuw zagen. De Finnen konden door hun terreinkennis in combinatie met witte uniformen en langlaufski’s het de Russen extreem lastig maken en stand houden op plekken waar ze flink in ondertal waren.
Belangrijke factor in deze strijd was Simo Häyhä, een scherpschutter die al snel de bijnaam De Witte Dood kreeg. Hij kon dik ingepakt uren stilliggen in de vrieskou om een tegenstander uit te schakelen. Als jochie was hij een jager, als soldaat werd hij al snel de ultieme troef van het Finse leger en verantwoordelijk voor honderden Russische doden.
Veel onderzoek ging vooraf aan het schrijfproces van de Franse schrijver die een roman zag in de hoofdfiguur, die een onbekend stukje geschiedenis op deze manier bekender maakt. Ik kan alleen maar onder de indruk zijn van het gedetailleerde verhaal. Maar de pacifist in mij had toch wel moeite om hoofdstuk in, hoofdstuk uit, dag in, dag uit, te lezen over weer zestien uit bomen geknalde scherpschutters, weer tientallen molotovcocktails, meer Russische legers, achtergelaten gewonde krijgers die dood mogen vriezen, geëxecuteerde gewonde soldaten, omdat verzorgen te lastig is. Ik heb het boek uitgelezen, omdat ik het einde wilde weten, omdat ik te nieuwsgierig ben om het niet te lezen. Maar zo langzamerhand moet ik bij mezelf te rade gaan of ik dit soort boeken überhaupt nog wil lezen. En dat ligt dus niet aan de kwaliteit van de schrijver, maar volledig bij mij zelve.
Citaat: “Simo, Onni en Yrjö hadden elkaar de hele nacht in de gaten gehouden om te voorkomen dat ze écht in slaap zouden vallen. Andere wapenbroeders hadden niet dat geluk gehad. Die vonden ze terug met oogbollen wit als porseleinen knikkers, het gezicht misvormd door de laatste stuiptrekkingen. Zelfs hun geweren waren bevroren.” (p.383)
Dat gegeven moet ik vermelden voordat ik aan dit boek begin. Ik ben best een fan van Finland, wist wel dat ze het regelmatig met Rusland aan de stok hadden, maar veel wist ik er ook niet van. Dat in 1939, terwijl elders in Europa de Tweede Wereldoorlog al begonnen was, de Russen dachten ‘even’ Finland in te pikken, was mij niet bekend. De parallel met Oekraïne lijkt me wel duidelijk. Dit boek is dus weliswaar geschiedenis, al is het helaas ook actueel.
Het Finse leger was klein maar lastig. De Russen kwamen met tig keer meer soldaten en zeker in het begin van de invasie werden die zonder problemen opgeofferd. De Finnen waren reservisten, lokale boeren, jagers, maar waren vooral erg gemotiveerd. Daarbij in het voordeel in de winter van het noorden, waar vele Sovjetsoldaten voor het eerst sneeuw zagen. De Finnen konden door hun terreinkennis in combinatie met witte uniformen en langlaufski’s het de Russen extreem lastig maken en stand houden op plekken waar ze flink in ondertal waren.
Belangrijke factor in deze strijd was Simo Häyhä, een scherpschutter die al snel de bijnaam De Witte Dood kreeg. Hij kon dik ingepakt uren stilliggen in de vrieskou om een tegenstander uit te schakelen. Als jochie was hij een jager, als soldaat werd hij al snel de ultieme troef van het Finse leger en verantwoordelijk voor honderden Russische doden.
Veel onderzoek ging vooraf aan het schrijfproces van de Franse schrijver die een roman zag in de hoofdfiguur, die een onbekend stukje geschiedenis op deze manier bekender maakt. Ik kan alleen maar onder de indruk zijn van het gedetailleerde verhaal. Maar de pacifist in mij had toch wel moeite om hoofdstuk in, hoofdstuk uit, dag in, dag uit, te lezen over weer zestien uit bomen geknalde scherpschutters, weer tientallen molotovcocktails, meer Russische legers, achtergelaten gewonde krijgers die dood mogen vriezen, geëxecuteerde gewonde soldaten, omdat verzorgen te lastig is. Ik heb het boek uitgelezen, omdat ik het einde wilde weten, omdat ik te nieuwsgierig ben om het niet te lezen. Maar zo langzamerhand moet ik bij mezelf te rade gaan of ik dit soort boeken überhaupt nog wil lezen. En dat ligt dus niet aan de kwaliteit van de schrijver, maar volledig bij mij zelve.
Citaat: “Simo, Onni en Yrjö hadden elkaar de hele nacht in de gaten gehouden om te voorkomen dat ze écht in slaap zouden vallen. Andere wapenbroeders hadden niet dat geluk gehad. Die vonden ze terug met oogbollen wit als porseleinen knikkers, het gezicht misvormd door de laatste stuiptrekkingen. Zelfs hun geweren waren bevroren.” (p.383)
1
Reageer op deze recensie
