Beklijvend en confronterend

‘Negentiennegentien’ van Aline Sax is een fantastische historische roman met veel psychologische diepgang.
We maken in dit boek kennis met Henry Bennett. Henry is een Britse soldaat die vocht tijdens de Eerste Wereldoorlog. Intussen zijn we 1919. Als Henry na de oorlog weer thuis komt, voelt niets meer hetzelfde. Hij kampt met nachtmerries, hij kan de verschrikkingen uit de oorlog niet uit zijn hoofd zetten. Hij voelt zich bij zijn ouders een buitenstaander, zij begrijpen niet dat het voor hem niet echt voorbij is. Hij besluit om terug te keren naar Ieper, de plaats waar voor hem alles zich afspeelde. Hij hoopt dat hij op die manier kan afrekenen met zijn demonen uit het verleden. Maar in Ieper lijken de herinneringen hem nog meer te achtervolgen.
Het boek is opgebouwd uit hoofdstukken die zich afwisselend afspelen in 3 belangrijke periodes uit Henry’s leven. Zijn tijd aan het front, de periode van zijn terugkeer naar huis en tenslotte de periode van zijn verblijf in Ieper. ‘Negentiennegentien’ is een confronterend verhaal. Het schetst de gruwelen waarin de jonge mannen aan het front blootgesteld werden, de wanhoop van de soldaten, de uitzichtloosheid van hun situatie. Het boek is ook in die zin confronterend omdat dit verhaal het verhaal zou kunnen zijn van zovele jongeren uit onze huidige tijd. Een andere plaats, een andere tijd, maar de gruwel is even verschrikkelijk in de landen die momenteel in oorlog zijn.
Aline Sax weet met veel empathie de complexe emoties van Henry weer te geven: zijn schuldgevoel, zijn besluitloosheid over zijn toekomst, zijn onmacht om afstand te nemen van het verleden. Dit boek is geen typisch oorlogsverhaal. In de 1ste plaats speelt het zich af op het moment dat de oorlog voorbij is. In de 2de plaats is het geen heldenverhaal over soldaten. Het is een menselijke getuigenis over het lot van soldaten na de gruwel, over trauma’s die niet te verwerken vallen.
Dit is geen boek dat je direct vergeet nadat je het uitgelezen hebt, het is een beklijvend verhaal dat tot nadenken stemt. Het is een verhaal dat eens te meer doet beseffen dat oorlog nooit de oplossing is. Niets kan deze gruwel verantwoorden.