Waardig slot?

Het derde en laatste deel van ‘Het boek van stof‘ trilogie, ‘Het rozenveld‘, voelt alsof Pullman ons niet zomaar terugbrengt naar Lyra’s wereld, maar ons er doorheen duwt (om maar met de deur in huis te vallen).

Hoewel ik deze trilogie absoluut een aanvulling vind op de ‘Noorderlicht trilogie‘, merkte ik bij het tweede deel al dat ik wat van mijn aandacht begon te verliezen.

‘Het rozenveld‘ is wat mij betreft geen episch slot waarin alles logisch samenvalt. Het voelde eerder alsof alles uit elkaar werd gehaald.

Duidelijk is dat Philip Pullman precies wist welke vragen hij wilde stellen, maar misschien niet altijd even zeker wist hoe hij ze moest beantwoorden. Toch is juist dat rommelige en ongrijpbare één van de redenen dat dit deel wel blijft hangen.

Waar het vorige boek nog zocht naar een richting, staat dit slotdeel volledig in het teken van betekenis. Niet wat er gebeurt, maar waarom. Het is een verhaal over wat er overblijft nadat de helden zijn geslaagd in hun queeste.

Lyra is hier bijna niet meer de Lyra die we kennen. En ja, dat voelde soms frustrerend, maar dat was volgens mij ook de bedoeling. Ze is haar innerlijke kompas kwijtgeraakt. Haar nieuwsgierigheid, haar lef, haar vermogen om meer te zien dan anderen. Ze is rationeel en tegelijkertijd bang dat er niets meer is om in te geloven. Philip Pullman laat haar struikelen door een wereld die ooit licht was, maar nu donker aanvoelt omdat ze geen toegang meer heeft tot het deel van zichzelf dat licht bracht.

Malcolm staat nog steeds aan haar zijde, maar hun dynamiek is nu veel complexer. Hij is stabiel, verstandig en loyaal, maar zijn goede bedoelingen botsen vaak met Lyra. Malcolm krijgt eindelijk de kans om te laten zien wie hij daadwerkelijk is, maar Lyra lijkt het niet te kunnen zien. Uiteraard is dit absoluut van invloed op hun relatie.

Wat ook dit boek weer bijzonder maakt, is de filosofie achter het verhaal. Philip Pullman stelt vragen over verbeelding, geloof, waarheid, het lichaam, de ziel en wie het recht heeft om te bepalen wat betekenis mag hebben. Het filosofische aspect van zijn verhalen is wel iets dat de lezer moet liggen.

Is dit namelijk niet het geval, dan kan het verhaal langdradig en extra rommelig aanvoelen.

Dit boek heeft veel van mijn geduld gevraagd. Philip Pullman vertelde mij niet wat ik wilde horen. Het rondt niet alles netjes af. Sommige personages voelen vlak in dit verhaal en sommige verhaallijnen verdwijnen gewoon.

Hoewel ik er niet altijd even gecharmeerd van was, bleef het daardoor toch ook hangen. Gemixte gevoelens voor mij dus in dit geval.

Het moment waarop Lyra zichzelf bijna verliest raakte mij. Het moment waarop Malcolm eindelijk beseft dat volwassen worden niet meteen betekent dat je ook wijs bent, was interessant. De uitwerking van beide vond ik dan ook goed en kwamen realistisch over.

De momenten waarop Philip Pullman laat zien dat echt leven betekent dat je jezelf toestaat te voelen, ook als het pijn doet, gaven de juiste hoeveelheid verdieping. Dit maakte het einde niet groots en meeslepend, maar wel eerlijk.

Dit slotdeel had voor mij dus niet helemaal een bevredigend einde, maar wel een vraag die mij toch een soort van wakker hield.

‘Wat doe je als je ontdekt dat het echte avontuur niet buiten je ligt, maar binnenin je, en dat niemand je kan leren hoe je daar komt?’

Stof tot nadenken dus.

Conclusie
Was ‘Het rozenveld‘ een perfecte afsluiting van de trilogie? Voor mij was dit helaas niet helemaal het geval. Ook denk ik niet dat het de afsluiting is die veel lezers hoopten.

Toch heeft het verhaal iets dat je niet zomaar loslaat. Het roept vragen op waar geen gemakkelijke antwoorden op zijn, en misschien is dat dan ook de reden dat het blijft hangen.

Het is geen spannende finale, maar wel een verhaal dat je aan het denken zet. En dat is ook iets waard.