Verwachtingen worden niet waargemaakt

De levenscyclus van de gewone octopus is het debuut van Emma Knight. We volgen Penelope (Pen) en haar vriendin Alice, twee jonge vrouwen uit Toronto, die samen beginnen aan hun eerste jaar aan de Universiteit van Edinburgh. Al snel ontdekt Pen dat haar doopnaam ‘Elliot’ verwijst naar een oude vriend van haar vader: Lord Lennox, een succesvolle misdaadauteur. Wanneer ze wordt uitgenodigd op zijn statige Schotse landgoed, blijken er meer familiegeheimen te zijn dan ze had vermoed. Ondertussen raakt ze in de ban van zowel het landgoed als Sasha, de zoon van Lord Lennox.

Deze roman is in de kern een coming-of-ageverhaal, waarin vooral Pen centraal staat. Hoewel het verhaal begint vanuit de vriendschap tussen Pen en Alice, verschuift de focus al snel naar Pen. Dat is meteen een van de grootste tekortkomingen van het boek: waar Pen redelijk goed wordt uitgewerkt als personage, blijven de anderen nogal vlak. Je krijgt als lezer het gevoel dat de auteur te veel personages en verhaallijnen wilde verwerken, waardoor het verhaal afgeraffeld en onaf aanvoelt.

Ook het taalgebruik roept vragen op. De dialogen van de studenten klinken onnatuurlijk, alsof ze niet uit de monden van jonge mensen komen. Mogelijk is dit gedaan, om de dikdoenerij of zelfbewustheid van universitaire studenten te illustreren, maar werkt eerder vervreemdend dan treffend.

De titel krijgt pas helemaal aan het eind betekenis, wat jammer is: het onderliggende thema is intrigerend en had het boek meer diepgang kunnen geven als het eerder was ingezet. De twee hoofdstukken met de titel “nu” werken eerder verwarrend dan verhelderend en voelen losstaand. Weer een gemiste kans.

Knight snijdt grote thema’s aan zoals moederschap, identiteit, en feminisme, maar de uitwerking is matig. Zo blijft Alice opvallend lang in een ongezonde relatie met docent Julian, zonder dat dit echt wordt bevraagd of doorbroken. De scenes roepen MeToo-connotaties op en voelen enorm ongemakkelijk. Niet perse vanwege het onderwerp, maar vooral vanwege het gebrek aan reflectie.

Toch wil ik graag afsluiten met een positieve noot: het boek leest vlot en de schrijfstijl is aangenaam en ongecompliceerd. Bovendien maakt Pen een geloofwaardige ontwikkeling door, wat het verhaal alsnog een zekere bevrediging geeft. De levenscyclus van de gewone octopus is een roman met potentie: origineel in opzet, vol interessante thema’s, maar in de uitvoering soms gehaast en onevenwichtig. Voor wie houdt van coming-of-ageromans met een vleugje mysterie en aristocratische sfeer, is dit alsnog een fijne, vlot leesbare keuze. Mits je bereid bent door de onvolkomenheden heen te lezen.