Geschiedenis en vooruitgang in Trentino

Ik las 'Ik blijf hier' van Marco Balzano. Een prachtig, in Italië meermalen bekroond, verhaal over de inwoners van het stadje Curon in Trentino (Zuid-Tirol). Ooit maakte dit gebied deel uit van de dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije. In die tijd heette Curon nog Graun im Vinschgau. Na de Eerste Wereldoorlog moest Oostenrijk het gebied afstaan aan Italië.

De eenvoudige inwoners van deze rustige uithoek in de Alpen worden speelbal van de geschiedenis. Ze krijgen te maken met discriminatie, ontkenning van hun cultuur, de fascisten van Mussolini, de partizanen en uiteindelijk de Duitsers die het gebied in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog komen bezetten. Loyaliteit en noaberschap worden zwaar beproefd. De nekslag volgt echter na afloop van de oorlog als het project van een stuwmeer opnieuw wordt opgepakt. De inwoners worden onteigend, verliezen geboortegrond en huis. Een dramatisch gegeven, verteld vanuit het perspectief van onderwijzeres Trina.

Het omslag van de Italiaanse editie laat, meer nog dan dat van de Nederlandse vertaling, het wrange, eenzame beeld zien van de spitse kerktoren van Curon uitstekend boven het water van het Reschen(stuw)meer. Een iel Romaans torentje is alles wat er rest van de geschiedenis van Graun. Het doet denken aan het kunstwerk dat Wim T. Schppers ontwierp: het Torentje van Drienerlo; te vinden in een vijver op het terrein van de Universiteit Twente. Bij Schippers wint de wetenschap het van de achterhaalde kerkelijke dogma's. Bij Balzano winnen geschiedenis en vooruitgang het van de inwoners van Curon.