Broeierig geloof

In de jaren tachtig van de twintigste eeuw keert Louise terug naar huis voor de zomer. Ze heeft haar streng gelovige geboortedorp achter zich gelaten om te gaan studeren in de grote stad. Daar heeft ze haar geloof van zich afgeschud en ‘doet ze alles wat God verbiedt’. Haar jongere broer Oscar woont nog thuis, op een prachtig maar vervallen landgoed net buiten het dorp. Vlak voor de zomervakantie komt hij als een van de weinige oorspronkelijke dorpsbewoners in aanraking met de Molukse gemeenschap die in het dorp een eigen wijk bevolkt. Niemand durft in die wijk te komen, zelfs de politie en de SRV wagen niet, maar Oscar brengt in opdracht van zijn leraar huiswerk naar een zieke klasgenoot, Jonkie Matupessy. Jonkie is alles wat Oscar niet is maar toch ontwikkelt zich er een soort van vriendschap tussen de twee jongens, al was het alleen maar omdat Oscar zo een ingang hoopt te krijgen bij Jonkies zus Dona waar Oscar een oogje op heeft. Ondertussen probeert Louise te bedenken wat ze eigenlijk wil met haar leven. Wat dat ook moge zijn, in het dorp gaat ze het niet meer vinden, daarvoor is ze te ver afgedreven van het geloof en haar familie.

Pastorale is de zesde roman van Stephan Enter. De titel doet een liefelijke roman over het leven in een bosrijke dorpsomgeving vermoeden. Maar ondanks alle prachtige beschrijvingen van de natuur in de buurt van het dorp kan Enter niet verhullen dat er van alles broeit en borrel in de kleine streng gelovige gemeente. De moeder van Louise en Oscar en de ouderling die veel bij hen thuis komt zijn bijna stereotiepe personages. Moeder is nog steeds heel erg ‘in den Heere’ en doet veel voor de gereformeerde kerk in tegenstelling tot haar man die zich afgekeerd heeft van het geloof en zich in huis opsluit met zijn vele boeken en kranten. De bewoners van het dorp bemoeien zich niet of nauwelijks met de Molukse gemeenschap die van Enter wel een goed platform krijgt in dit boek. Er zijn niet veel boeken aan te wijzen waar deze groep oud KNIL-strijders de aandacht krijgt die ze verdient. Toch had deze aandacht in dit boek nog wel meer mogen zijn. De familie Matupessy speelt hier de tweede viool.

Deze roman lijkt een verhaal te zijn waarin veel omschakelingen plaatsvinden: Louise die na haar vertrek uit het dorp nog een keer terugkeert om daarna voorgoed te verdwijnen. Oscar die de eerste stappen op het liefdespad zet en de tegenstellingen in het dorp van dichtbij ervaart, vader Matupessy die droomt van een terugkeer naar Ambon in Indonesië. Maar alle goede bedoelingen ten spijt, Enter blijft in een kringetje ronddraaien en geeft zijn personages en daarmee de lezer uiteindelijk niet echt waar ze op hopen.