Lezersrecensie
Nationalisme is machtshonger gematigd door zelfbedrog
Die ene zin: “nationalisme is machtshonger gematigd door zelfbedrog “ zou zo geciteerd kunnen zijn uit een beschouwing van de hedendaagse mondiale politiek. Hij komt echter uit een essay van George Orwell uit 1945.
Orwell werd wereldberoemd met zijn kritische romans en parabels 1984 en animal farm. Dit essay behoort tot zijn journalistieke werk.
De verkiezingswinst van de PVV en de opkomst van het nationalisme in Europa was voor mij aanleiding om dit essay ter hand te nemen. De Nederlandse uitgave is prima ingeleid en van commentaar voorzien van de gelauwerde columnist/ essayist Bas Heijne.
Nationalisme berust volgens Orwell op “ de (rare) gewoonte om aan te nemen dat mensen kunnen worden geclassificeerd alsof het insecten en dat hele blokken van miljoenen of tientallen miljoenen mensen goed of slecht genoemd kunnen worden.maar ten tweede, en dat is veel belangrijker, bedoel ik de gewoonte om zichzelf te identificeren met één enkele natie of een andere groep, die groep voorbij goed en kwaad te plaatsen en geen andere plicht te kennen dan het behartigen van haar belangen”
Het is dus een ruime definitie en Orwell geeft aan deze te gebruiken bij gebrek aan beter.
De nationalist sluit zich volgens Orwell niet simpelweg aan bij de sterkste maar eenmaal een kant gekozen, houdt zijn steun aan ook als de feiten anders uitwijzen. Zie hier het element van zelfbedrog.
In mijn optiek is dit een gevaarlijke cocktail: machtshonger en zelfbedrog.
De propaganda en het ontkennen van de feiten spelen de nationalist alleen maar in de kaart
Aan de hand van het morbide voorbeeld van het levend koken van honderden communisten door de Chinese nationalistisch leider Chang Kai shek in 1927 toont Orwell aan hoe feiten later herschreven of genegeerd.
Zet dit af tegen de tegenwoordige tijd met social media en “ alternatieve feiten” dan wordt het belang van feiten erg duidelijk.
Want volgens Orwell maakt:” de algehele onzekerheid over wat er werkelijke gebeurt maakt het gemakkelijker om aan krankzinnige ideeën vast te houden.
Zowel Orwell als Bas Heijne in zijn voorwoord benadrukken dat feiten er zeker toen en niet alleen als het je goed uitkomt.
Heijne vat het mooi samen: Wat als we elkaar niet meer kunnen ontmoeten op het terrein van de neutrale feiten omdat dit terrein domweg niet meer lijkt te bestaan?
Een helaas heel sombere conclusie na lezing van een visionair essay dat na 80 jaar alleen nog maar actueler is geworden.
Orwell werd wereldberoemd met zijn kritische romans en parabels 1984 en animal farm. Dit essay behoort tot zijn journalistieke werk.
De verkiezingswinst van de PVV en de opkomst van het nationalisme in Europa was voor mij aanleiding om dit essay ter hand te nemen. De Nederlandse uitgave is prima ingeleid en van commentaar voorzien van de gelauwerde columnist/ essayist Bas Heijne.
Nationalisme berust volgens Orwell op “ de (rare) gewoonte om aan te nemen dat mensen kunnen worden geclassificeerd alsof het insecten en dat hele blokken van miljoenen of tientallen miljoenen mensen goed of slecht genoemd kunnen worden.maar ten tweede, en dat is veel belangrijker, bedoel ik de gewoonte om zichzelf te identificeren met één enkele natie of een andere groep, die groep voorbij goed en kwaad te plaatsen en geen andere plicht te kennen dan het behartigen van haar belangen”
Het is dus een ruime definitie en Orwell geeft aan deze te gebruiken bij gebrek aan beter.
De nationalist sluit zich volgens Orwell niet simpelweg aan bij de sterkste maar eenmaal een kant gekozen, houdt zijn steun aan ook als de feiten anders uitwijzen. Zie hier het element van zelfbedrog.
In mijn optiek is dit een gevaarlijke cocktail: machtshonger en zelfbedrog.
De propaganda en het ontkennen van de feiten spelen de nationalist alleen maar in de kaart
Aan de hand van het morbide voorbeeld van het levend koken van honderden communisten door de Chinese nationalistisch leider Chang Kai shek in 1927 toont Orwell aan hoe feiten later herschreven of genegeerd.
Zet dit af tegen de tegenwoordige tijd met social media en “ alternatieve feiten” dan wordt het belang van feiten erg duidelijk.
Want volgens Orwell maakt:” de algehele onzekerheid over wat er werkelijke gebeurt maakt het gemakkelijker om aan krankzinnige ideeën vast te houden.
Zowel Orwell als Bas Heijne in zijn voorwoord benadrukken dat feiten er zeker toen en niet alleen als het je goed uitkomt.
Heijne vat het mooi samen: Wat als we elkaar niet meer kunnen ontmoeten op het terrein van de neutrale feiten omdat dit terrein domweg niet meer lijkt te bestaan?
Een helaas heel sombere conclusie na lezing van een visionair essay dat na 80 jaar alleen nog maar actueler is geworden.
2
Reageer op deze recensie
Meer recensies van Fransh56
Gesponsord
Als François de bewusteloze, mysterieuze Elsa aantreft, besluit hij haar te verzorgen. Geleidelijk aan geven ze hun geheimen aan elkaar bloot. Schrijf je nu in voor de Hebban Leesclub.
