Posttraumatische wijsheid opdoen!

De bekendheid van Oprah Winfrey geeft dit boek een vliegende start en dat verdient het!
Waar zij het podium geeft verdiept Bruce Perry (kinderpsychiater en neurowetenschapper) de theorie rondom trauma, veerkracht en herstel.
Als lezer volgen we een gesprek tussen beiden zoals zij al vele malen, in de loop der jaren, gedaan hebben.
Het boek heeft een prettige lay-out; afwisselend lezen we de lichtblauwe teksten van Oprah en Bruce Perry geef daar in zwarte letters antwoord op. De bijlages geven meerwaarde aan de uitleg van Perry die voor de leek best pittig kunnen zijn. Als je niet bekend bent met deze stof lees je er niet zomaar doorheen. Het is wel een leerboek dat je soms even moet laten bezinken eer je verder leest. Maar die motivatie heb je vast want de informatie prikkelt!

Oprah is heel openhartig over haar jeugd, ze vertelt dat ze niet gewenst was door haar ouders en grootouders. Ze ontving geen liefde en kreeg veel slaag, dit is aangrijpend en verdrietig om te lezen. Door deze eigen ervaringen en de doorwerking daarvan in haar volwassen leven heeft ze een grote interesse ontwikkeld voor de gevolgen van trauma´s uit de jeugd op het zich ontwikkelende kinderbrein en de gevolgen daarvan voor het verdere leven.

Bruce Perry is grondlegger van het Neurosequential Network. Hij legt uit dat ons brein sequentieel werkt: opeenvolgend, van onder naar boven. Hij gebruikt hiervoor een omgekeerde driehoek om dit versimpeld uit te leggen: hersenstam, tussenhersenen, limbisch systeem en de cortex. De cortex is wat ons mens maakt: taal, spraak, denken, plannen, tijdsbesef. Alle prikkels worden van onder (hersenstam) naar boven (cortex) verwerkt. Hij zegt: `Ons brein is gemaakt om te reageren en voelen voor we nadenken. ´

Het zich ontwikkelende brein is in de vroegste kinderjaren voortdurend bezig met het sorteren en opslaan van persoonlijke ervaringen en vormt zo een persoonlijk codeboek dat ons helpt om de wereld te interpreteren.
Elk van ons krijgt een uniek wereldbeeld dat is gevormd door onze levenservaringen. En de manier waarop er van je gehouden en voor je gezorgd is bepaald of je de wereld en de mensen als veilig of onveilig ziet.
Het maakt ook of jouw stressresponssysteem overgevoelig raakt (gesensibiliseerd) of dat je tolerantie opbouwt (veerkracht).
Perry vertelt ons dat we naast een arousal stressrespons (vluchten- vechten) ook een dissociatieve stressrespons hebben (emotioneel terugtrekken in je innerlijke wereld); deze respons stelt ons in staat tot rust te komen, letsel te overleven en pijn te kunnen doorstaan. Het lichaam reageert ook anders: bij arousal neemt de hartslag toe, bij dissociatie neemt hij af. Door arousal komt er adrenaline vrij; door dissociatie komen de lichaamseigen pijnstillers endorfine en enkefaline vrij.

Jezelf reguleren doen we de hele dag op een gezonde (bijv. beweging) of minder gezonde (bijv. roken) manier. Bij te veel oplopende stress (angst, paniek) heb je minder toegang tot je cortex (je denkvermogen). Daarom lukt het nauwelijks om in gesprek te gaan met iemand die ontregeld is. Eerst moet iemand weer rustiger worden. Perry benoemt het belang van ritmische activiteiten; wandelen, kleuren, schrijven, dansen, muziek luisteren etc. Er wordt ook gesproken over relationele armoede en het belang van verbondenheid ervaren met anderen.

Het boek is optimistisch want eens getraumatiseerd wel niet zeggen dat je voor altijd `beschadigd´ bent. Je hersenen zijn plooibaar, je brein kan nieuwe neurale verbindingen leggen door het opdoen van nieuwe, positieve, emotionele ervaringen. Dit kost tijd en geduld maar je bouwt zo wel posttraumatische wijsheid op!