Symbiose tussen mens en natuur

In 1973 was Patrick White de eerste Australiër die de Nobelprijs voor Literatuur kreeg voor ‘een episch en psychologisch verhalende kunst die een nieuw continent geïntroduceerd heeft in de literatuur’. Dit vind je duidelijk terug in ’De lotgevallen van een pionier’, de vertaling door Guido Golüke van ’The Tree of Man’, een verwijzing naar de boom van goed en kwaad. Het verhaal start in het begin van de twintigste eeuw en is opgebouwd uit vier delen, zoals er vier seizoenen zijn die de levensfasen van de mens symboliseren.

Het leven van het hoofdpersonage Stan Parker krijgt pas richting na de dood van zijn ouders. Hij vertrekt uit zijn geboortestadje naar een perceel grond dat hij van zijn vader heeft geërfd. Met een bijl valt hij de bomen aan. Wat is zijn plan? Nadat hij zelf een huis heeft gebouwd, vindt hij een vrouw: Amy. In den beginne lijken ze Adam en Eva. Na verloop van tijd komen er buren, weliswaar op een respectabele afstand van enkele mijlen. Dagdagelijkse gebeurtenissen weven een spinnenweb van verhalen waarin de aandacht van de lezer gevangen wordt.

’De sleur was vertroostend, als warme thee en pantoffels, en had zich zelfs vermomd als liefde.’

De kleine kantjes van de mens worden discreet aangestipt, de rimpelingen in de verhouding tussen man en vrouw worden met de mantel der liefde bedekt, de verhouding tot god wordt in vraag gesteld, het ophouden van de schone schijn en het afwijken van het rechte pad worden minutieus uit de doeken gedaan. Toch laat de auteur veel ruimte voor de fantasie van de lezer en wordt het nergens belerend. Het valt op hoe snel de bladzijde wordt omgeslagen na persoonlijk verdriet zoals een miskraam of na natuurrampen zoals overstromingen en bosbranden.

‘(…) terwijl er aldoor een uitwisseling gaande was tussen ziel en omgeving, waarbij het landschap met verhevigde hartstocht en intensiteit op hem afkwam, de bomen hem omarmden en de wolken zich boven hem verzamelden met een tederheid die hij nooit had ervaren.’

Naast symboliek bedient de auteur zich gretig van allerhande stijlfiguren die voor een literair leesfestijn zorgen. Zijn beschrijvende schrijfstijl schetst een duidelijk beeld van het Australische binnenland en van de veranderingen van paard en kar naar automobiel, van houten huizen naar bakstenen villa’s. De bomen staan stevig geworteld in het ruige landschap en lopen als een rode draad door de roman:

‘De eucalyptusbomen rezen boven het warrige struikgewas uit met de eenvoud van waarachtige grandeur’ (tegenstelling)

‘Zo te zien had hij veel bomen geschilderd, in allerlei houdingen, hun takken gevouwen in slaap of overpeinzing, of kronkelend van pijn.’ (personificatie)

‘Zijn langere, scherpere gezicht, een bijl haast, doorkliefde het donker.’ (materialisatie)

De verhuizing van Patrick White naar Castle Hill bij Sydney zorgde voor inspiratie, omdat het leven er zo monotoon was, dat hij in zijn fantasie op zoek ging naar verborgen aspecten onder de oppervlakte. Deze roman is allesbehalve eentonig, want hij sleurt ons mee in de strijd tegen het natuurgeweld en verborgen instincten. Dit alles in een rijke taal vol symboliek die het verhaal alle eer aandoet. Forget the Great American Novel and embrace the Great Australian Novel.