Lezersrecensie
Recht uit het hart
In 2018 werd ik gegrepen door de film ’Girl’ gebaseerd op het leven van Nora Monsecour. Ze was in het verkeerde lichaam geboren en kende dankzij de steun van haar ouders een succesvolle transitie. De Spaanse Alana S. Portero schrijft in ’Slechte gewoontes’ over dezelfde thematiek: raakt haar verhaal me even sterk?
De vrouwelijke stierenvechter op de cover prikkelt de nieuwsgierigheid en duikt even in het verhaal op, net als de titel die letterlijk vertaald Slechte gewoonte zou moeten zijn en een paar keer in de tekst als dusdanig vermeld wordt. Nochtans dingt het vertalersduo Annet van der Heijden en Alyssia Sebes mee voor de ELP.
Onder de naam Álex Portero Ortigosa bracht de auteur eerder al poëzie uit. Alex komt op een pakkend moment boven water in het verhaal dat autofictie is. Toch blijft het hoofdpersonage naamloos, alhoewel namen voor haar belangrijk zijn: de naam Alana is zeer bewust gekozen. Haar opgroeien in een arbeiderswijk in Madrid is niet fictief. Ze vindt het uiterst belangrijk dat een insider hierover schrijft, want arbeiders worden soms als dom bestempeld, terwijl ze na 10 of 12 uur werken gewoon te moe zijn om na te denken over hun zoon als transvrouw. Deze roman is geen klassetoerisme, maar komt recht uit het hart.
’Een hele generatie jongeren heb ik voor mijn ogen zien neervallen als terminale engelen. (…) Met naalden doorstoken, als Sint-Sebastiaan. (…) Ik zag hen verwelken en steeds trager worden tot ze de ultieme rust bereikten en uiteenvielen in de ophopende modder in onze buurt die naar een heilige vernoemd was maar door God verlaten leek.’
Het is geen doorlopende vertelling over haar leven, maar een aaneenschakeling van anekdotes. Ieder hoofdstuk heeft een passende titel die je soms op het verkeerde been zet zoals ’Een weerzien’. Ze ontmoet heel wat mensen die haar een duwtje in de goede richting geven – Pruik, Margarita, Jay, António, Eugenia… - en helaas ook enkele die haar hardhandig weer in haar kast duwen.
In ’Slechte gewoontes’ zijn er heel wat bijbelse verwijzingen – vanzelfsprekend in een katholiek land zoals Spanje – maar ook vergelijkingen met mythologische figuren zoals Jay met Bargoes. Opvallend is haar homage aan muzikale sterren uit vooral the eighties. Alana ziet popsterren als de actuele mythologische figuren.
’De androgyne sterren van the eighties zijn ver weg in de Spaanse arbeiderswijk, waar ze niet weten, wat erger is: een drugsverslaafde of een homo.’
Alana S. Portero slaagt erin om ons een intieme inkijk te geven in haar ontwikkeling van een weggestopt klein meisje naar een zelfbewuste vrouw die fier is om zich aan de buitenwereld te tonen. Als Madrileense transvrouw kende ze obstakels én steunpilaren. Het valt op dat ze de positieve toon wil laten overheersen: er is een zware periode van zo’n dertien jaar die slechts wordt aangestipt. Misschien is ze bepaalde zaken nog aan het verwerken? Ik ben benieuwd of haar poëtische pen daarover ooit een boek zal schrijven.
De vrouwelijke stierenvechter op de cover prikkelt de nieuwsgierigheid en duikt even in het verhaal op, net als de titel die letterlijk vertaald Slechte gewoonte zou moeten zijn en een paar keer in de tekst als dusdanig vermeld wordt. Nochtans dingt het vertalersduo Annet van der Heijden en Alyssia Sebes mee voor de ELP.
Onder de naam Álex Portero Ortigosa bracht de auteur eerder al poëzie uit. Alex komt op een pakkend moment boven water in het verhaal dat autofictie is. Toch blijft het hoofdpersonage naamloos, alhoewel namen voor haar belangrijk zijn: de naam Alana is zeer bewust gekozen. Haar opgroeien in een arbeiderswijk in Madrid is niet fictief. Ze vindt het uiterst belangrijk dat een insider hierover schrijft, want arbeiders worden soms als dom bestempeld, terwijl ze na 10 of 12 uur werken gewoon te moe zijn om na te denken over hun zoon als transvrouw. Deze roman is geen klassetoerisme, maar komt recht uit het hart.
’Een hele generatie jongeren heb ik voor mijn ogen zien neervallen als terminale engelen. (…) Met naalden doorstoken, als Sint-Sebastiaan. (…) Ik zag hen verwelken en steeds trager worden tot ze de ultieme rust bereikten en uiteenvielen in de ophopende modder in onze buurt die naar een heilige vernoemd was maar door God verlaten leek.’
Het is geen doorlopende vertelling over haar leven, maar een aaneenschakeling van anekdotes. Ieder hoofdstuk heeft een passende titel die je soms op het verkeerde been zet zoals ’Een weerzien’. Ze ontmoet heel wat mensen die haar een duwtje in de goede richting geven – Pruik, Margarita, Jay, António, Eugenia… - en helaas ook enkele die haar hardhandig weer in haar kast duwen.
In ’Slechte gewoontes’ zijn er heel wat bijbelse verwijzingen – vanzelfsprekend in een katholiek land zoals Spanje – maar ook vergelijkingen met mythologische figuren zoals Jay met Bargoes. Opvallend is haar homage aan muzikale sterren uit vooral the eighties. Alana ziet popsterren als de actuele mythologische figuren.
’De androgyne sterren van the eighties zijn ver weg in de Spaanse arbeiderswijk, waar ze niet weten, wat erger is: een drugsverslaafde of een homo.’
Alana S. Portero slaagt erin om ons een intieme inkijk te geven in haar ontwikkeling van een weggestopt klein meisje naar een zelfbewuste vrouw die fier is om zich aan de buitenwereld te tonen. Als Madrileense transvrouw kende ze obstakels én steunpilaren. Het valt op dat ze de positieve toon wil laten overheersen: er is een zware periode van zo’n dertien jaar die slechts wordt aangestipt. Misschien is ze bepaalde zaken nog aan het verwerken? Ik ben benieuwd of haar poëtische pen daarover ooit een boek zal schrijven.
4
5
Reageer op deze recensie
