Cromwell wordt mens

Kan een tweede deel van een serie de kwaliteit van het eerste deel evenaren? Dat blijft altijd de vraag, maar het feit dat Mantel voor dit boek ook de Man Booker Prize heeft gewonnen, na haar winst met Wolf Hall, is al een grote hint.

Hilary Mantel laat de lezer weer in het hoofd van Thomas Cromwell kruipen. Inmiddels is hij een van de meest belangrijke mannen aan het hof van Henry VIII, Anne Boleyn is koningin, zijn kostje lijkt gekocht. Maar meer dan ooit denkt hij na, over zijn leven, over zijn relatie met Henry, over zijn positie aan het hof.

Waar Cromwell in Wolf Hall bijna op een voetstuk werd geplaatst door Mantel, wordt hij in dit deel een mens. Dat maakt dat de toon van het boek anders is, zijn onzekerheid wordt hierdoor uitvergroot. Hij beseft dat zijn goede positie aan het hof overgeleverd is aan het humeur van Henry. Daarnaast is Henry Anne zat en heeft hij zijn oog laten vallen op een nieuwe vrouw: de jonge en onschuldige Jane Seymour.

Hierdoor komt Cromwell in een onmogelijke spagaat. Alles wat hij heeft gedaan om het huwelijk met Anne te bewerkstelligen, moet hij weer ongedaan maken zonder al te veel gezichtsverlies voor de koning en in het verlengde daarvan voor zich zelf en zijn gecreëerde familie.

Mantel heeft ook in dit boek weer veel lagen aangebracht. Ze heeft Cromwell bewust van alle kanten willen belichten, omdat ze zelf niet kon geloven dat iemand die opkwam voor de armen en een Engelse bijbel wilde, zodat veel meer mensen (m.n. de armere) die konden lezen, alleen maar slecht kon zijn . Als lezer begrijp je daarom dat Cromwell wraak wou nemen op de mannen die zijn geliefde kardinaal beledigden, het wordt dan niet alleen een wrede daad, maar juist ook een daad van liefde.

Hij heeft oog voor de belangen van de vrouwen als een van de weinige mannen in die tijd. Hij geeft tips aan de broers van Jane Seymour hoe het een en ander aan te pakken. Over Anne die inmiddels middels gevangen zit in The Tower:

" He believes he onderstands Anne, as Wriothesley does not. When she said the queen's lodgings were too good for her, she did not mean to admit her guilt, but to say this truth: I am not worthy because I have failed. One thing she set out to do, this side of salvation : get Henry and keep him."

Uit bovenstaand citaat blijkt ook al hoe mooi het taalgebruik van Mantel is. Ze blijft zorgvuldig en liefdevol formuleren, hoe verschrikkelijk een scene soms is.

Het antwoord op de eerste vraag, is dit deel net zo goed als het eerste deel, kan alleen maar een volmondig "ja" zijn. Het maakt nieuwsgierig naar het derde deel, hoe loopt het met Cromwell af?