Heldere methode, maar website is een beter medium

'Nieuw wapen tegen dementie: magnesium' en 'Studie: zeelucht goed tegen kanker' zijn voorbeelden van koppen in kranten en op nieuwswebsites. Deze medische nieuwsberichten klinken heel hoopgevend, maar zijn helaas vaak opgeblazen of zelfs onjuist. Patiënten kunnen door dit soort berichten valse hoop krijgen. Om dit te voorkomen, richtte Dokter Media in 2015 een platform op waar zij medische nieuwsberichten factchecken en van de nodige nuancering voorzien. Achter dit platform zitten de artsen Lester du Perron en Tijs Stehmann. In Dokter, ik las in de krant dat… hebben zij 79 van de door hen besproken nieuwsberichten gebundeld. Deze zijn door Gijs Klunder van grappige cartoons voorzien.

Nieuwsberichten in kranten zijn bedoeld voor lezers zonder medische achtergrond en zouden dus ook voor hen begrijpelijk moeten zijn. Dokter, ik las in de krant dat… sluit bij deze gedachte aan door het taalgebruik eenvoudig te houden. Op de momenten dat Du Perron en Stehmann niet om lastige woorden heen kunnen, zoals bijvoorbeeld 'correlatie', 'resistentie' en 'placebo', leggen ze deze duidelijk uit in een woordenlijst achter in het boek. Er wordt steeds concreet uitgelegd waarom een nieuwsbericht opgeblazen of onjuist is en deze uitleg wordt ook regelmatig verduidelijkt met rekenvoorbeelden. Zo leggen ze bij het bericht 'Hond in huis verlaagt risico op astma' uit dat er wel 200 gezinnen een hond in huis moeten nemen om te bereiken dat er 1 kind minder astma ontwikkelt. Met dit voorbeeld wordt meteen duidelijk dat de suggestie uit de krantenkop geen zoden aan de dijk zal zetten.

De besproken berichten verschenen van 2015 tot 2020 in het nieuws, waarvan slechts een enkel bericht uit 2020 stamt, en dus niet allemaal even recent zijn. Omdat het gaat om een bundeling van berichten die eerder op de website van Dokter Media verschenen, is ook de uitleg van het nieuwsbericht soms verouderd. De auteurs lossen dit op door onder enkele van de berichten een update te geven. Zo worden er onder enkele oudere berichten bijvoorbeeld onderzoeksresultaten uit latere jaren genoemd.

Dat het regelmatig om oud nieuws gaat is niet erg, omdat het doel van het boek is om de lezer kritisch naar medische nieuwsberichten te leren kijken. Elk medisch bericht wordt in een kort hoofdstuk aan de hand van de Dokter Media-methode ontleed. De lezer wordt aangeleerd zichzelf de volgende vragen te stellen: wat suggereert de kop, waar komt het bericht vandaan, is dit echt nieuws en wat kunnen we hier concreet mee? Du Perron en Stehmann bespreken elk nieuwsbericht volgens deze heldere methode.

Helaas wordt het boek hierdoor wat eentonig. Na een aantal nieuwsberichten begrijpt de lezer wel hoe deze methode werkt. Gelukkig zijn de onderwerpen zeer gevarieerd, waardoor de stukken boeiend blijven om te lezen. Bij de oudere berichten blijft echter de vraag knagen of de kennis nog steeds geldt, of inmiddels achterhaald is. De website van Dokter Media (aanrader!) is in dat opzicht wellicht een beter medium om de nieuwsberichten door te lichten dan dit boek. Daar zijn de besproken berichten namelijk wel heel recent.