de waarde van boeken

“Documenteren, documenteren, documenteren”, was het advies aan de schrijver naar aanleiding van de vraag wat een kunstenaar te doen staat in deze tijden van oorlog. Jaap Scholten heeft dit advies ter harte genomen, maar deelt ons tegelijkertijd zijn avontuur waar hij ingezogen wordt.
Wat begint als een hulpactie, waarbij er een familie opgehaald moet worden bij de Hongaarse grens, ontwikkelt zich al snel tot een besef dat het Oekraïens volk groot onrecht wordt aangedaan, met alle ellende en wetteloosheid dat bij een land in oorlog hoort.
Vanuit eerder onderzoek dat de schrijver deed voor zijn boek “Kameraad Baron”, herkent hij de ontmenselijking die de russen gebruiken in hun oorlogsvoering met de gewone burger. Hierdoor voelt hij zich geroepen in actie te komen en de Oekraïense mensen te gaan helpen.
Naast dat hij vluchtelingen opvangt in zijn huis, begint hij inzamelingsacties voor helmen, kogelvrije vesten, drones en andere benodigdheden. Wanneer hij deze spullen wil afleveren ontmoet hij aan de grens een Amerikaanse militair, Neal, die als vrijwilliger gaat vechten in het Oekraïense leger.
De tochten door Oekraïne die Jaap Scholten maakt om spullen te brengen zijn bewonderenswaardig en moedig, naast de verhalen die Neal doorstuurt die inzicht geven hoe het in het leger er aan toe gaat. Wanneer de schrijver de Amerikaanse militair op gaat halen begint het totaalbeeld, wat de oorlog met dit land doet, z’n invulling te krijgen.
De verhalen van Neal in combinatie met de reis langs kapotgeschoten huizen, begrafenissen en uitgebrande tanks doen je beseffen dat een land totaal ontregeld en kapotgemaakt wordt. Tijdens een bezoek aan een gebombardeerd en geplunderd huis merkt de schrijver het volgende op:
“Het is uiterst deprimerend door de vernietiging te schuifelen. Alles is overhoopgehaald, alleen de boekenkasten zijn ongemoeid gelaten”.
Alsof boeken waardeloos zijn. Juist dit verslag van Jaap Scholten laat zien hoe waardevol boeken zijn in de verslaglegging en inzicht van dit zinloze geweld.