Les extrèmes se touchent: eclatant verhaal over een vriendschap die bergen kan verzetten

"Dius heeft geen hoge pet op van mijn filosofische speculaties. Hem interesseert de technische virtuositeit, het plezier in het tekenen van dromen, de vormen en de grillen, minder de achterliggende allegorie."
"Anton en ik zijn als die twee, zei hij dan. Ook wij zijn onafscheidelijk omdat we zo verschillend zijn."
"Op een of andere manier leek ik een sater met een nimf te zien lopen, verloren in onze tijd, twee zacht deinende figuren die in een waas van olieverf en tempera verdwenen."

"Les extrèmes se touchent" zegt een Frans gezegde, en ik vond het bijzonder passend bij de laatste roman van Stefan Hertmans 'Dius'. Een vrij persoonlijk boek voor Hertmans, las ik in een interview, over de vriendschap tussen de twintigjarige student/kunstenaar Dius en zijn dertigjarige docent kunstfilosofie Anton, die beiden een passie voor kunst koesteren. Terwijl Dius het leven bij de horens vat, en met vallen en opstaan de mislukkingen trotseert, blijft Anton aarzelend en beslissingloos, zich verliezend in de kunst van het verleden, waar hij soms in verzwelgt. Maar zonder elkaar kunnen ze niet: het brute talent van Dius en het secure inzicht van Anton zijn als yin en yang: ze houden elkaar in evenwicht en verheffen elkaar.
Daarnaast is het een boek over passie: hoe Hertmans de schilderijen van pakweg Carpaccio beschrijft is zodanig meeslepend dat je wil weten hoe het er echt uitziet. Het verlangen naar een verstilde tijd is prangend, het verwijlen in een gekoesterd verleden ook.
Opvallend zijn ook de vele kwetsuren en wonden die in het boek de revue passeren, als metafoor voor de sterkte van deze intense vriendschap, die hoogtes en dieptes kent.
De eruditie van Hertmans schrikt me soms af, omdat ik altijd vrees te dom te zijn voor zijn eclatante kennis, maar toch levert hij hier een warm en sterk verhaal af, waar de kracht van vriendschap verweven worden met kunst en dat wat mij betreft bijzonder leesbaar en beklijvend is. En zet nu voor eens en voor altijd ook eens 'vriendschapsverdriet' in het woordenboek ;).