Nette roman zonder diepgang

Sandra Bernart werd in 2017 verkozen tot Eindhovens Schrijftalent. Haar debuutroman Ik zag Menno haalde de finale van de Coffeecompany Book Award 2015 en de Hebban Debuutprijs 2016. Bernart studeerde economische psychologie en in 2018 verscheen haar tweede roman Vol van Maan bij Uitgeverij Palmslag.

Laurens en Maan doen mee aan een liftwedstrijd naar Lissabon, georganiseerd door hun studentenvereniging. Maan is op reis en heeft geen haast, maar Laurens moet en zal winnen. Zijn competitiedrang drijft hem tot een merkwaardige daad, waarmee hij ongewild viral gaat en zet zijn wereld op zijn kop.

Zowel de thema’s als de personages in Vol van Maan zijn studentikoos, dat is op zich geen probleem bij een roman voor volwassenen, maar wat ontbreekt is enige diepgang. Thema’s die op zichzelf erg interessant zijn, het vluchten van Maan voor haar vroegere identiteit, het gevecht met zichzelf en haar nieuwe ik dat dit oplevert, de geldingsdrang van Laurens en zijn relatie met zijn oudere broer en vader, worden niet ver genoeg uitgewerkt in de roman van Bernart.

Leuk zijn de ontmoetingen die Maan en Laurens op hun weg naar Lissabon hebben, elke bestuurder waarbij ze in de auto stappen heeft een eigen verhaal en omdat het om vluchtige ontmoetingen gaat mist de diepgang daar geen moment. Van vrachtwagenchauffeurs tot kinderliedjes-zingende Nederlanders, aan humor en herkenbaarheid ontbreekt het in Vol van Maan niet.

Vol van Maan is dan ook zeker geen slecht geschreven boek. De schrijfstijl van Bernart is simpel en leest lekker weg. Eens in de zoveel tijd is daar echter ineens een oneliner die ook best weggelaten had kunnen worden. Sommige zinnen voelen gekunsteld of cliché aan en passen qua reflectie niet bij de rest van het verhaal, hoewel Bernart haar best doet om ze in te passen: “Misschien was het wel goed wat er was gebeurd, dacht ik, al wist ik niet waarom. In het niet weten schuilt vaak een grotere waarheid, las ik ooit.”

De scènes die het verhaal het meest zouden moeten tekenen blijven te oppervlakkig. Het trio in de tent en vooral het poepen van de kerktoren, het letterlijke ‘schijt aan alles’, blijven de lezer bij om de gebeurtenis op zich. Maar de gebeurtenissen hebben geen consequenties, ze leiden niet tot iets anders, niet tot nieuwe gebeurtenissen en al zeker niet tot enig inzicht. Alle zaken in het verhaal staan los van elkaar en Bernart slaagt er niet op een overtuigende manier in om ze tot één geheel te smeden.

“Ik ben gewoon bang voor zijn reactie. Je hebt hem gehoord net. Ik heb geen zin in dat geschreeuw van hem. Ik wil hem zo graag eens aardig horen zijn.”

Natuurlijk is daar de vader van Laurens en Krijn, een confrontatie waarmee het verhaal vanaf het allereerste begin moet eindigen. Maar veel zaken blijven ongeloofwaardig, juist omdat de auteur op elke mogelijke vraag die bij de lezer zou kunnen opkomen een letterlijk antwoord heeft. Hoe weet zijn vader waar Laurens is, waarom gaat Laurens in eerste instantie met Maan mee, terwijl een liftwedstrijd het ergste is dat hij zelf ooit had kunnen bedenken, waarom communiceren Maan en Laurens onderweg amper, en vertellen ze vervolgens wel hun eigen verhaal om de thema’s kloppend te maken.

Vol van Maan is een net uitgewerkt verhaal, maar alles wordt te letterlijk uitgelegd of voorgekauwd, waardoor er geen ruimte voor de lezer overblijft. Een prima verhaal voor tussendoor en zeker geen straf om te lezen maar helaas ook geen literair hoogstandje.