Doodzonde

Vooropgesteld: ik vind de auteur van Dodenstoel een sympathieke persoon die veel voor het genre (fantasy, sciencefictionen horror) heeft betekend. Ik heb naast een aantal korte verhalen van hem ook de Felswyck-boeken gelezen, en vind het jammer dat daarin geen vervolgen komen. Kennelijk was het nodig om bij de overstap naar een andere gerenommeerde uitgeverij (HarperCollins) en een ander genre (thriller) een andere naam te zoeken (Johan Andersen), maar desalniettemin zou ik willen aanraden dit boek te kopen, omdat dit een schrijver die wat minder kinderachtig schrijft dan het gros van de thrillerschrijvers, die een schrijfstijl hebben waar je als volwassen lezer niet blij van wordt.
Maar in de recensie is het niet de schrijver die beoordeelt wordt: dat moet het verhaal zijn.

In dat kader is het zeer teleurstellend dat de gerenommeerde uitgever in dit geval heel wat steken heeft laten vallen bij het redigeren van het boek. Het boek zelf onthult helaas niet wie de verantwoordelijke was voor de redactie, want dat is toch iemand wiens boeken je voortaan zou willen vermijden.
Gelijk al op de eerste pagina staat een anglicisme, "alarmklok" voor "wekker", waardoor ik heb getwijfeld of ik het boek wel zou kopen. Helaas komen er later nog meer van dit soort fouten voor. Ik heb even gedacht dat dat expres was om het een Amerikaanse flair mee te geven, maar daarvoor is de inhoud veel te Hollands. Ook lopen niet alle zinnen lekker, er zitten vreemde tangconstructies tussen en er ontbreken daarbij komma's, wat het lastig lezen maakt. Een andere woordvolgorde had veel zinnen fraaier en makkelijker te begrijpen kunnen maken.

Andersen schrijft veel details in het boek. Dat dwingt je om het langzaam en aandachtig te ;lezen. Daar is niets mis mee, maar door op die manier te lezen vallen allerlei fouten wel op. Een selectie:
- Neli wordt beschreven als een lange vrouw. Hamer wordt beschreven als een meter vijfentachtig. Neli moet opkijken naar Hamer - maar hoe lang is Neli dan?
- Ergens wordt beschreven dat Neli op een locatie in Amsterdam is. Daar pakt ze de auto om naar Amsterdam te rijden.
- Een kleine woning wordt beschreven als "een woonkamer die ook als slaapkamer dient", maar een paar hoofdstukken verderop komt er iemand uit de slaapkamer de woonkamer binnen lopen.
- Het gehucht Wilsveen bij Leidschendam ligt volgens het boek in een typisch Noord-Hollands landschap. Wilsveen ligt echter in Zuid-Holland en het landschap heeft weinig met het Noord-Hollands landschap te maken, het doet eerder denken aan Kinderdijk of Groot-Ammers.

Helemaal aan het eind, bij de ontknoping, vraag ik me aan de hand van de gegeven details af hoe de dader kan weten hoe hij moet moorden, aangezien de dader alleen iets heeft gehoord en kennelijk niet heeft gezien. Ik schrijf het hier wat cryptisch om niets te verklappen, maar reconstrueer wat er is gebeurd en leg dat tegen de feiten van de modus operandi.
Ook het feit dat een van de personages een specifieke, toch heftige gebeurtenis niet meer in het geheugen heeft ondanks alles wat daaraan zou moeten herinneren, is niet bepaald een fraaie uitwerking van de plot.

Hier en daar slaat Andersen wat door in zijn beschrijvingen. Ik kreeg daardoor af en toe de indruk fantasy te lezen, want bij dergelijke gedetailleerde beschrijvingen is de lezer gebaat als het gaat om een verzonnen wereld, waar niets hetzelfde hoeft te zijn als in het echte leven. Een voorbeeld:
"Op de kruising van de Apollolaan en een zijstraat stond een monumentaal pand (...) het was aan drie kanten omgeven door een weelderig begroeide tuin. De zijgevel die aan de straat grensde (...)" Ten eerste moet dat "aan een kruising" zijn, en het is vrij logisch dat dat een kruising van een straat (de Apollolaan) en een andere straat moet zijn, aangezien een straat zelden zichzelf kruist. Het lijkt hier om een hoekhuis te gaan, gezien de drie kanten tuin, en dan is er maar één zijgevel, die natuurlijk aan een straat grenst, aangezien het huis aan een kruising staat, de achtergevel grenst mogelijk aan een straat en een andere zijgevel is er niet. Teken maar uit...
Afijn, waar ik heen wil is dat het niet de details zijn die me uit het verhaal halen, maar de fouten en onlogische zaken in die details.

De personages worden ook nauwkeurig beschreven, en wel bij de introductie. Dat zou de personages moeten tekenen, maar veel details zijn wat overbodig, ook omdat ze nooit terugkomen.

We hebben te maken met twee hoofdpersonen, Hamer en Neli. Het is frappant dat Neli veel gedetailleerder wordt beschreven, vooral haar verleden, wat niets met de plot heeft te maken. Andersom heeft Hamers verleden wel met de plot te maken, maar daarover wordt niets onthuld.
Neli is een vreemd personage, en het valt me mee dat ze nergens Neri wordt genoemd, want ze lijkt qua karakter erg veel op de heldin uit de Felswyck-romans. Ze is een vrij stereotyp personage: een zielig zwak vrouwtje met een getroebleerde achtergrond dat probeert stoer te zijn, maar voortdurend door anderen uit de shit gehaald moet worden. De getroebleerde achtergrond, die veel vrouwenthrillerheldinnen hebben bestaat dit keer niet alleen uit het snakken naar een relatie, ontevredenheid met het eigen lichaam en de perikelen van een alleenstaande moeder, er komt ook nog een verdwenen vader in voor en een overheersende moeder, plus een gemengde achtergrond islamitisch/christen en Marokkaans/Surinaams. Dat is voor een personage overkill en er is een naam voor, die ik vergeten ben, maar dat komt er op neer dat een personage de stereotypische en archetypsiche last van een heel volk moet dragen, wat doorgaans als racistisch wordt gezien, hoewel de auteur er juist diversiteit en inclusiviteit mee wil uitdragen.

Het verhaal speelt zich af in bij de politie en in militaire kringen en hangt sterk op gebeurtenissen in Srebrenica. Voor wat betreft de politie heb ik geen idee hoe "echt" het is, het komt me niet altijd geloofwaardig over. Het militaire gedeelte had wat meer details kunnen hebben, zo staan mij niet alle belangrijke kazernes in Nederland op het netvlies en ook de rangen binnen het leger zeggen me niet veel - veel hoogopgeleide mensen van mijn generatie hebben de dienstplicht niet gekend. Het wordt allemaal een beetje schematisch voorgesteld. En Srebrenica: de details zijn niet bij iedereen bekend en een klein beetje infodump had hier niet misstaan, mogelijk uit het geheugen van Hamer zelf, of een van zijn maten uit die tijd.
Er worden grote en grootse complotten geschetst en daarin is het moeilijk de geloofwaardigheid te behouden., vooral als het om de overheid gaat. Wat dat betreft lijkt het verhaal op de faction van Tomas Ross. Toch is het een goede poging om een dreigend crimineel netwerk te schetsen, hetgeen wat mij betreft wat meer aandacht mocht hebben om de complexiteit nog duidelijker te maken, zoals de rol van Van Overdreef of de geheimzinnige Raaf en zijn organisatie.

De spanningsopbouw van het verhaal is goed, maar het is jammer dat het voor de oplettende lezer veel sneller duidelijk is wie de dader is dan voor de hoofdpersonen.

Al met al is het een goed doordacht plot in een goede schrijfstijl dat veel meer aandacht van de redactie had mogen hebben. Er zijn maar weinig schrijvers die zoiets weten neer te zetten (de complexiteit van de plot, de bovengemiddelde schrijfstijl), geef de zeldzame auteur die dit kan dan ook de passende begeleiding om er een echte knaller van te maken. Het is doodzonde dat die slordigheid nu het verhaal overheerst.