Nèt niet

Eigenlijk is dit een uitstekend boek, met goed geportretterde personages, een bepaalde couleur locale door natuurbeschrijvingen en het taalgebruik. De stijl is verzorgd, de taal vloeiend. Het is een feest van herkenning voor iedereen die in dezelfde periode als de hoofdpersoon opgroeide op het platteland, al dan niet in Twente. De thema's zijn duidelijk, met hun spiegelingen en symboliek. En niet àlle losse eindjes hoeven afgerond te worden, het einde mag open zijn.
In het begin is de roman (een dunne) nogal onderzoekend, er wordt heen en weer gesprongen in de tijd, met verschillende hoofdpersonen. Je krijgt zo een beeld van wat daar gebeurt, het is een soort worldbuilding waarin ook het karakter van de hoofdpersonen wordt meegenomen. Pas tegen het einde komt er enige actie en veranderen dingen, waaronder het tempo van het verhaal. Er gebeurt iets, waardoor het verhaal elementen van een thriller krijgt. Niet alle vragen hoeven beantwoord te worden, maar bij de thriller-elementen zitten wat vragen die je niet met extrapolatie van de rest van het verhaal kunt oplossen. En dat knaagt: waar is het doosje? Het pistool? Die vragen worden expliciet gesteld, dus je bent er als lezer mee bezig, maar het enige antwoord dat je kunt bedenken is dat òf er iets bovennatuurlijks is gebeurd, òf dat het slachtoffer nooit heeft bestaan (en daarmee de eenzaamheid van de hoofdpersoon nog eens extra benadrukt) en dat in beide gevallen de hoofdpersoon het spoor bijster is. Beide oplossingen zijn niet bevredigend als antwoord.

Ondanks dat is het de moeite van het lezen wel waard. Het is belangrijk dat de taal en cultuur van de landelijke gebieden van Nederland in de literatuur een stem blijft hebben. Vaak lijkt het of literair Nederland alleen uit Amsterdam bestaat, soms uit andere grote steden. Met Joe Speedboot liet Wieringa al zien dat het platteland ook een literair bestaan waardig is, en in De heilige Rita laat hij dat opnieuw zien.