Een prachtig boek over de romantische filosofen

Andrea Wulf werd geboren in India, groeide op in Duitsland, woont in Engeland en schrijft nu in het Engels. In 2017 had ze een wereldwijde bestseller met The Invention of Nature, een biografie van Alexander van Humbodt. Tijdens de research voor dit boek stuitte zij op de concentratie van romantische filosofen omstreeks 1800 in de Duitse universiteitsstad Jena.
Zij volgt deze groep, die zij de “Jena-kring” doopt, met als centrale figuur in haar verhaal de flamboyante en vrijgevochten Caroline Böhmer-Schlegel-Schelling, die de naam van haar drie opeenvolgende echtgenoten gebruikte.
Deze groep, met onder andere de “oude” dichter Schiller (die erg intolerant kon zijn), de filosofen Fichte en Hegel, de gebroeders Schlegel en Alexander von Humboldts broer Theodor, met de regelmatig aanwezige mentor Goethe, werd geïnspireerd door de Franse Revolutie. Zij bewonderden in het begin Napoleon zó zeer dat zij het toejuichten dat deze zijn rijk naar het oosten uitbreidde. Zij voelden ook een diepe verbondenheid met de wereld die zij waarnamen. Zij wilden de wereld waarnemen “door de lens van het eigen ik”. Fichte introduceerde het idee van het Ik, wat hem een grote schare bewonderaars opleverde; zijn colleges zaten bomvol.
Met “romantiek” wordt hier bedoeld “als een roman”, maar Friedrich Scheller zei dat een definitie hiervan 2000 bladzijden zou beslaan.
De groep discussieerde continu over filosofie, poëzie, evolutie en fysica; zij bedachten hiervoor de term “symfilosofie”. Zij hadden veel invloed op de Engelse denkers uit die tijd, zoals Coleridge en Wordsworth. De door Friedrich Schelling geïntroduceerde literaire vorm van de “fragmenten” werd door de Engelse denkers gretig overgenomen.
Zij veranderden onze kijk op wie we zijn en wat we kunnen. Hun belang voor de latere denkers kan niet worden onderschat.
Bezien vanuit het perspectief van een geleerde vrouw komt hun intellectuele, culturele en academische opkomst in beeld, maar ook hun ijdelheid, karakterzwakte en ellebogenwerk. Wulf laat duidelijk zien dat onder en naast de vele diepzinnige en hoogdravende discussies er ook veel sprake was van onderlinge strijd en kinnesinne.
Het boek is een plezier om te lezen. Het geeft een goed beeld van het leven van de “Jena-kring” en het beschrijft de ideeën van deze kring op een duidelijke en prettige manier. Een aanrader!