Pesten, anders zijn en toekijken

Wolf is bekroond met de Deutscher Jugendliteraturpreis 2024. Er werd daarom uitgekeken naar de Nederlandse vertaling van dit bekroonde boek en dat is nu verschenen! Wolf is een bijzonder boek over pesten, anders zijn en toekijken.

De eerste week van de vakantie kan zijn moeder geen vrij krijgen, dus moet hij naar een vakantiekamp. Ze gaan naar een bos in de buurt van Brandenburg. Voor sommigen misschien het ideale kamp, maar niet voor hem. Hij is niet zoals de anderen: hij houdt helemaal niet van kampvuurtjes, boswandelingen en spelletjes doen. Bovendien moet hij ook nog met Jurg op een kamer slapen. Jurg is ook anders dan de anderen, alleen wordt hij gepest.

Wolf is het jeugddebuut van Saša Stanišic. Hij is geboren in Bosnië. Toen hij veertien jaar was, is hij met zijn ouders gevlucht naar Duitsland. Stanišic heeft voor Wolf meerdere romans geschreven, waaronder Herkomst (dat in 2019 de Deutsche Buchpreis won) en Nacht voor het feest.

De naam van de hoofdpersoon wordt het hele boek niet genoemd, maar aan de hand van de tekeningen kun je zien dat het om een jongen gaat. Zijn naam wordt pas in de allerlaatste regel genoemd. De hoofdpersoon slaapt samen op de kamer met Jurg, die gepest wordt door Marko en zijn handlangers. Jurg is een natuurfreak en gaat regelmatig met zijn vader wandeltochten maken. Iets wat natuurlijk totaal niet cool is op die leeftijd.

Het pesten van Jurg gaat het hele boek door. De hoofdpersoon is eigenlijk de ander die toekijkt en verhaal doet. Hij ziet het gebeuren en doet niets, net zoals alle andere omstanders. Het bijzondere is dat de hoofdpersoon veel reflecteert op Jurg en dat hij andersiger is, terwijl hij zelf ook een buitenbeentje is. Hij is zelf ook weleens gepest. Hij praat vreemd en moeilijk, vindt eigenlijk niets leuk wat zijn leeftijdgenoten leuk vinden en deelt dat ongevraagd mee. Maar de hoofdpersoon heeft heel goed door dat het eigenlijk toeval is dat hij niet gepest wordt en Jurg wel. “Zonder Jurg was ik waarschijnlijk het slachtoffer geweest.” Hij geeft dan ook aan dat het niet aan Jurg ligt dat hij gepest wordt, maar aan degene die hem pesten.

De hoofdpersoon komt soms heel wijs over. De toon van dit verhaal is dan ook bijzonder en soms wat vreemd. Het heeft iets waar je niet helemaal je vinger op kan leggen. Daarnaast bevat het een zwaar onderwerp, maar het verhaal blijft relatief luchtig. Jurg heeft het af en toe heel zwaar, maar lijkt ondanks alles toch zichzelf te blijven.

Regina Kehn heeft de illustraties bij het verhaal gemaakt. In dit boek wordt het verhaal gevormd door de illustraties, die de sfeer goed overdragen. De kleuren geel, zwart en wit zijn veelvuldig aanwezig, waardoor de tekeningen overheersen. De wolf komt ook regelmatig terug in de illustraties. Je vraagt je al snel af of de wolf die ’s nachts onder het raam van de slaapkamer van de hoofdpersoon zit echt is of dat het alleen maar de fantasie van de hoofdpersoon is. Is het misschien een metafoor voor iets? Is het zijn angst voor Marko? De gele wolvenogen ziet hij overal. Het wordt helemaal dubieus als Jurg zegt dat hij ook van de Wolf weet. De hoofdpersoon vraagt zich af of ze misschien dezelfde droom hebben, of hij praat in zijn slaap of dat de wolf toch echt is. Als ze de wolf in hun hut binnenlaten, naast hun bed gaat liggen en over hun waakt, zou je kunnen zeggen dat de wolf hun beschermt.

Wolf is een bijzonder en atypisch boek over pesten en toekijken. Het verhaal laat je nadenken over wat de reden is waarom iemand gepest wordt, waarom mensen vaak toekijken en hoe het je beïnvloedt.