Bewondering en respect voor de paling

In november 2019 is het boek ‘De lange weg naar huis’ van Patrik Sevnsson besproken door het boekenpanel in ‘Boek van de maand”. Het enthousiasme waarmee het boek besproken werd, maakte mij nieuwsgierig naar dit verhaal.

De ondertitel van het boek luidt ‘Over een vader, een zoon en de paling’. Voordat ik met het lezen van het boek begon wist ik weinig van de paling. Natuurlijk heb ik deze vis wel eens gegeten en in mijn jeugd heb ik zelfs eens een (weliswaar dode) paling gevangen in de sloot achter ons huis. De afgelopen jaren heb ik net als vele anderen gevolgd hoe de paling met uitsterven bedreigd wordt en welke maatregelen met betrekking tot de visserij genomen worden. Maar daar stopte mijn kennis over de paling.

‘De lange weg naar huis’ is opgebouwd uit twee verhalen die elkaar ieder hoofdstuk afwisselen. Het ene verhaal beschrijft de wetenschappelijke geschiedenis van de paling en het andere verhaal vertelt waar de fascinatie voor de paling bij de schrijver vandaan komt.
In het persoonlijke verhaal van Svensson is de heimwee naar zijn vader voelbaar. Heimwee naar een tijd, naar een ritueel tussen vader en zoon, naar de avonturen die ze samen hebben beleefd in hun zoektochten naar paling.
In het wetenschappelijke deel van het verhaal wordt het mysterie van de paling en zijn geschiedenis uitgelegd. Het is ongelooflijk dat een dier zo'n complexe en veeleisende levenscyclus heeft. Al meer dan tweeduizend jaar proberen wetenschappers, biologen en filosofen als Aristoteles en Freud de geheimen van de paling op te lossen.
Eén van de raadsels over de paling is bijvoorbeeld dat wij nog steeds niet weten waar en hoe ze paren. De mens heeft er zijn ideeën over, maar we weten het niet zeker, nog niemand heeft parende palingen gezien.

Al eeuwen bestaat de paling, maar nu lijkt de invloed van de mens er voor te zorgen dat de paling misschien wel zal verdwijnen.
Het is paradoxaal dat de paling gedwongen wordt de anonimiteit te verlaten (zodat wij de paling beter zullen begrijpen) om gered te worden, terwijl uit alles blijkt dat hoe meer mensen een soort kennen, hoe meer die soort zal neigen naar uitsterven.

Mijn bewondering en respect voor de paling zijn door het lezen van dit boek gegroeid. Wat een bijzondere vis is de paling en wat wist ik er weinig vanaf. Laten we hopen dat de paling blijft bestaan en kans krijgt om te blijven leven zodat de paling niet altijd een mysterie blijft en slechts een fabel wordt.
3 ½ ster