Wie is Jacob Frank?

Eindelijk durfde ik het aan om “De Jacobsboeken” van de Poolse Nobelprijswinnaar voor Literatuur, Olga Tokarczuk te lezen. Van Tokarczuk had ik vorig jaar met plezier “Jaag je ploeg over de botten van de doden” gelezen, maar over dit boek hoorde ik vooral dat het veel aandacht en toewijding vraagt. Ik ken bovendien iemand, met een dikwijls overeenkomstige leessmaak, die er niet doorheen kwam. Dat het een dikke van ruim 900 bladzijden is is geen probleem, wel als het 900 bladzijden zwoegen wordt. Ondertussen stond dit boek al een tijd in mijn kast dus vond ik het een goed moment om dit boek toch een kans te geven. Dit boek leek mij uitermate geschikt voor de LUEK-challenge van 2024.

“De Jacobsboeken” bevat een verzameling verhalen van levens in het multi-religieuze en multiculturele 18e eeuwse Polen, Litouwen, Oekraïne en Turkije . De hoofdfiguur in dit boek is Jacob Frank (1726-1791), een op waarheid gebaseerd personage. Jacob Frank was een zelfbenoemde Messias en kreeg bewondering en vertrouwen van een grote groep Joden. Na een korte interesse in de islam, bekeerde deze groep volgelingen van Jacob Frank zich tot het christendom.

Jacob, onze Heer, zegt: ‘Iedereen die verlossing zoekt, moet drie dingen doen: van woonplaats veranderen, zijn naam veranderen en zijn daden veranderen

“De Jacobsboeken” was niet altijd makkelijk om te lezen, de vele personages dwongen mij een namenregister bij te houden. Het boek zit vol geboortes, ziekten, ouder worden, de dood, hoop, teleurstellingen, verraad, seksuele relaties, complottheorieën, misbruik en orgies etc.
Weliswaar was het lezen soms vermoeiend door de indrukwekkende inhoud, vaak was het dankzij de prettige taal een genot om te lezen, was ik verbijsterd om wat ik las, kon ik om situaties lachen en was het verslavend waardoor ik het boek steeds verder wilde doorlezen. Toch stond het lezen mij ook geregeld tegen door een mix van irriteren en intrigeren. Was Jacob Frank een psychopathische manipulator, een goeroe, een sekteleider of een zorgelijke mysticus die dingen anders zag en zijn volgelingen wilde beschermen? Naarmate het leven en dus het verhaal van Jacob Frank in het boek vordert worden zijn motieven en zijn relaties met anderen en omstandigheden duidelijker.
Olga Tokarczuk heeft met dit boek een enorme klus voltooid. Zij weerspiegelde de tijd waarin het verhaal zich afspeelt en zet de vergeten Jacob Frank en zijn volgelingen geloofwaardig neer. Een aangrijpend, interessant plot en feitelijke, kleurrijke beschrijvingen maken dit een onvergetelijk boek.