Middeleeuwse expansiedrift

Normandië, Britse Eilanden en zuidelijk Italië (9de – 13de eeuw). Veroveraars waren het, de Normandiërs uit het boek van Levi Roach. Met flink wat lef en een tomeloze ambitie. Want laat er geen misverstand over bestaan, het gaat niet over de bewoners van Normandië, de liefelijke landstreek in Frankrijk. Nee, Roach brengt het bredere verhaal van de Normandische veroveringen en consolidatie van hun macht. Deze heerschappij liet zich in de hoge middeleeuwen (ca. 1000 – 1250) op vele plaatsen in Europa voelen - zelfs tot in het Midden-Oosten. Als Scandinavische plunderaars waren ze in de 9de eeuw neergestreken in het gebied aan de Beneden-Seine, dat gaandeweg naar hen - Noormannen – werd genoemd. De nakomelingen van Rollo slaagden waar de meeste van deze groepen faalden. Hij en zijn afstammelingen brachten succesvolle dynastieën tot stand, die uit waren op gebiedsuitbreiding, rijkdom en macht. Slaagden ze in alles wat ze ondernamen? Helemaal niet! Twee Normandiërs in het bijzonder lagen aan de basis van buitengewone successen. Wat Willem de Veroveraar deed in Engeland, brachten de zonen van Tancred van Hauteville in zuidelijk Italië tot stand. Beiden keken naar elkaar met afgunst en bewondering. Rond deze twee voornaamste takken van Normandische heersers, spint Levi Roach zijn relaas. Hoe speelden ze het klaar? Wat zijn hun blijvende nalatenschappen die tot op de dag van vandaag zichtbaar blijven? Welke van hun projecten zijn gestrand en geraakten in de vergetelheid?
Roachs boek is even spannend als deskundig en complex. Hij is bijzonder handig in het interpreteren van bronnen, kijkt achter de tekst en duidt wat er tussen de regels staat. De verborgen agenda’s van de heersers legt hij genadeloos bloot en hij laat niet na om te wijzen op de betekenis van invloedrijke dames. Naast middeleeuwse geschreven bronnen spelen toponymie, naamkunde en taalkunde een rol in zijn betoog; hij betrekt zelfs materiële artefacten als een tapijt, kastelen en bouwstijlen in zijn bewijsvoering. Wie de draad niet kwijt wil geraken, pint personages en jaartallen vanaf de eerste vermelding al vast in het geheugen. Aan kaarten en indexen geen gebrek. Een overzichtelijke chronologie of stamboom moeten we missen. Het zou een welgekomen leidraad zijn in de veelheid van namen en data.
Waar “Noormannen: de Vikingsaga 793-1241” van John Haywood (2017) het hele Vikingtijdperk vanuit Scandinavisch perspectief behandelt, gaat “De Normandiërs: de vergeten afstammelingen van de Vikingen” dieper in op de Normandiërs die de Britse Eilanden en zuidelijk Italië domineerden.

****
Toegevoegd aan mijn lijst "Middeleeuwen", non-fictieboeken die ten minste voor een aanzienlijk deel de middeleeuwen (500-1500) belichten.