Anders, speciaal, experimenteel .

Ik kwam dit boek voor het eerst tegen op het boekenfestival Druk in Leuven begin mei. De cover en titel trokken mij aan, ik nam het boek dus ter hand en las de achterflaptekst.
Op dat moment was ik bezig in een biografie van Sartre en De Beauvoir en ik dacht daarin gelezen te hebben dat Sartre een manuscript hielp buitensmokkelen uit Rusland ter publicatie. De naam Sokolov kwam mij bij die gedachte bekend voor. Ook het manuscript van School voor zotten diende buitengesmokkeld te worden in 1975 ter publicatie. In het geval van Sartre bleek het toch om een andere Sokolov te gaan, zocht ik terug op en zal eerder in de tijd hebben plaatsgevonden ook .
Ik bleef dit boek daarna tegenkomen en telkens trok het mij aan. Eén dat gelezen moest worden, dus. Het boek verscheen al eerder ook in het Nederlands, in het jaar 1978 was dat, met als titel School voor gekken. Nu een herziene, nieuwe uitgave vertaald door Gerard Cruys.
Waarover gaat dit boek ? Vraagt u zich misschien ongeduldig af. Awel, ik kan het u niet uitleggen. Toch vind ik het geen slecht boek. Het is een speciaal boek en moeilijk vond ik het wel.
"Afwisselend, lyrisch en filosofisch, geestig en verbijsterend doet School voor zotten alle verwachtingen die je aan een roman verbindt teniet." Aldus een citaat van de achterflap.
Maxim Osipov schreef een nawoord bij dit boek. En wat is de eerste vraag van dat nawoord : "Waar gaat dit boek over ? Tja, waarover eigenlijk ? "
Volgens Osipov zou de verteller van het boek, een zwakzinnige jongen antwoorden : Dit boek gaat over duizend verschillende dingen en somt een aantal dingen op waarover het boek inderdaad gaat. Osipov geeft nog meer uitleg in het nawoord.
U zou dit nawoord eerst kunnen lezen alvorens aan het boek te beginnen. Ik heb dat bewust niet gedaan, het is tenslotte een nawoord en geen voorwoord.
Hoewel het boek geschreven werd in 1973 (het is van hetzelfde geboortejaar als ik) vind ik het niet gedateerd. Je kan het als hier (Rusland) en nu (huidige tijd) lezen. Er worden echter geen moderne snufjes in vermeld wel het ouderwetse versturen van brieven komt er in voor.
Wilt u eens wat anders, speciaals, experimenteels lezen ? Wel dan raad ik u dit boek aan.
Het is een spel van beelden en klanken vol woordspelingen, zuivere associaties, een stroom van bewustzijnsuitingen door een grillige, gestoorde onvoorspelbare man vertelt. Deze zin kwam ik ongeveer ergens tegen waarin dit boek ter sprake kwam. Hij geeft voor mij echt weer wat je kan verwachten van het boek. Heb ik het nu toch een beetje uitgelegd gekregen waarover dit boek gaat ?
Volgens Osipov zal de lezer veel in dit boek ontdekken wat zelfs niet bedoeld was door de auteur en dat maakt dat het één van de eigenschappen bezit van echte literatuur, van ware kunst.