Een bijna emotieloos, gefragmenteerd verhaal

Hamburg 1919, de Eerste Wereldoorlog is voorbij. Vier jonge vrouwen, Henny, Käthe, Lina en Ida, verschillen in karakter en afkomst, maar hopen allemaal op een nieuwe tijd. Samen zien ze de wereld veranderen: van de wederopbouw van Duitsland tot de verschrikkingen van de naziheerschappij. Twee jeugdvriendinnen en twee anderen die elkaar in de loop der jaren ontmoeten en allemaal hun eigen besognes hebben.

Ik moest er even inkomen. Carmen Korn schotelt haar lezers veel personages voor. De personenlijst voorin is geen overbodige luxe, maar die had nog wel wat uitgebreider gekund. Vooral omdat het perspectief van het verhaal vaak en snel wisselt. De vrij lange hoofdstukken bestaan uit veel korte stukjes, die elkaar zonder verdere uitleg telkens vanuit een ander personage opvolgen. En dan niet zoals je zou verwachten alleen vanuit de vier vrouwen, maar ook vanuit anderen, die al dan niet zijdelings een rol spelen. Jammer genoeg blijven de karakters een beetje oppervlakkig, maar het zijn er dan ook zo véél.

Korn’s beschrijvingen zijn snel en daardoor een beetje oppervlakkig en staccatoachtig, waardoor we nergens onder de huid van de personages kunnen kruipen. Gevoelens worden niet echt beschreven, niet meer dan terloops benoemd. Korn doet verslag, bijna zonder emotie, terwijl toch gaat om best ingrijpende ontwikkelingen in een mensenleven, met zakelijke toon in een of twee zinnen neergezet.

Bijna gehaast dwarrelt Korn over de belangrijke gebeurtenissen heen, of het nou gaat om relaties, zwangerschap, zorg voor ouders of beroepskeuze. Niet zelden blijken deze ontwikkelingen plotseling na een behoorlijke sprong in de tijd, zonder dat de emotie erbij betrokken wordt. Maar waar de verschillende levens hun min of meer kabbelend beloop hebben, is daar als rode draad steeds het raadsel van Rudi’s afkomst. Dat geeft behoorlijk sjeu aan het verhaal.

Wel heeft Korn tijd een aandacht voor veel details over het Duitse leven in de eerste helft van de 20e eeuw. Teksten van Duitse liedjes worden volledig geciteerd, poëzie, kunst en Hamburg zijn nauwgezet beschreven. De plattegrond van de stad achterin is leuk en handig.

Naast het gefragmenteerde karakter van het verhaal is de dreiging en de ontwikkeling van het opkomend fascisme mooi neergezet. Het is goed om er met de neus opgedrukt te worden dan de Duitse bevolking hieronder net zo geleden heeft als die in de rest van Europa – denk aan de jodenvervolging en bombardementen.

Het boek eindigt met een cliffhanger. Logisch, want Korn wil natuurlijk graag dat je het volgende deel ook koopt. Dochters van een nieuwe tijd is het eerste deel van een trilogie.

Jammer van de zetfoutjes hier en daar. Hier zou een redacteur eigenlijk nog even een oog overheen moeten hebben laten gaan.