Aansprekende personages in 17e-eeuwse setting

Kiran Millwood Hargrave (1990) is een Britse dichter, toneelschrijver en romanschrijver. In 2014 debuteerde ze met de jeugdroman The Girl of Ink and Stars, dat meteen een wereldwijd succes werd. Er zouden nog enkele boeken voor kinderen volgen, waarna Hargrave de overstap naar literatuur voor volwassenen maakte. Eerste wapenfeit is The Mercies, een historische roman die zich begin zeventiende eeuw afspeelt.

Kerstavond 1617. Voor de kust van het eiland Vardø in het uiterste noordoosten van Noorwegen steekt een nooit eerder geziene storm op. Veertig vissers verdwijnen in de golven; geen van de mannen overleeft de ramp. Plots is Vardø een dorp van vrouwen. Na enkele weken beseffen ze dat zij zelf het heft in handen moeten nemen, want van buitenaf is weinig of geen hulp te verwachten. Ze organiseren zich zo goed mogelijk, en wagen zich zelfs op het water om te gaan vissen.

Anderhalf jaar later zal de situatie nogmaals drastisch veranderen. Van bovenaf wordt beslist om ‘commissioner’ Cornet en zijn kersverse bruid Ursa naar het afgelegen eiland te sturen. Hij wordt verondersteld de leiding te nemen over deze plaats aan de rand van de beschaving. Al snel is hij ervan overtuigd dat het dorp goddeloos is, en in de ban van het kwade. Hij wil de duivelse krachten die er aan het werk zijn koste wat het kost uitroeien – hekserij mag en zal niet getolereerd worden. Als eerste richt hij zijn blik op de weinige Sami in de regio.  

The Mercies heeft schitterende personages. Zo is er hoofdpersonage Maren, klein en tenger, maar zowel fysiek als mentaal ijzersterk. Ze is bevriend met Kirsten, een van de vrouwen die na de ramp de leiding neemt en lak heeft aan conventies. Zij durft het bijvoorbeeld aan een broek aan te trekken om dieren te slachten. Commissioner Cornet is een man met twee gezichten; achter zijn knappe uiterlijk gaan niet bepaald onschuldige ideeën schuil. Zijn vrouw – de aanvankelijk naïeve Ursa – is in vergelijking met de Vardø-vrouwen zeer beschermd opgegroeid en moet knokken om overeind te blijven. Het is dan ook hard werken: dieren slachten, villen en bereiden, huiden bewerken.

Het overgrote deel van het verhaal wordt gebracht vanuit de perspectieven van Maren en Ursa. Een prima keuze van de auteur, aangezien beide vrouwen zo verschillend zijn. Hargrave is niet alleen goed in het tot leven brengen van haar personages, hetzelfde doet ze met de omgeving waar het verhaal zich afspeelt. Vardø ligt zo hoog boven de poolcirkel dat er zelfs in de zomer ijsbloemen op de vensters staan. Het desolate van het gebied laat niemand onberoerd: naburige plaatsen als Alta en Varanger lijken onbereikbaar ver weg. Heel beperkt wordt er ook aandacht besteed aan de geschiedenis van het toenmalige rijk Denemarken-Noorwegen, met koning Christian IV aan het hoofd.

De auteur geeft gedurende het boek blijk van een rijke woordenschat. De beschrijvingen van de huizen, een schip of de kledij waarin de personages rondlopen, dragen allemaal bij aan de magie die over het verhaal hangt. Een tikkeltje plechtig is het Engels hier en daar, maar oh zo mooi om te lezen. Af en toe gooit Hargrave er een Noors woord als ‘tørfisk’ (stokvis) in, of ‘pepperkaker’ (soort harde koekjes), wat heel verfrissend werkt. Hoewel je een Engelstalig boek leest, waan je je in het hoge Noorden van vier eeuwen geleden.

The Mercies is een prachtige historische roman, gebaseerd op de storm die in 1617 daadwerkelijk plaatsvond en op de heksenprocessen van die tijd. Een boek vol mooie beschrijvingen en interessante personages. Een boek dat aantoont waar achterdocht toe kan leiden, maar ook waar liefde toe in staat is.