Weerzinwekkend maar toch educatief

Moeder, waarom doden wij? heeft een ambitieuze ondertitel: Kijken in het hoofd van moordenaars. Kan de Vlaamse voormalige gerechtsjournalist José Masschelin dit echt wel waarmaken? Voor het schrijven van het boek heeft hij de medewerking gekregen van vijf gerenommeerde forensische psychiaters.

‘De waarheid is nooit precies zoals je denkt dat hij zou zijn.’ – Johan Cruijff  

Hoeveel types moordenaars zijn er? Negen; en ze worden elk afzonderlijk belicht en voorzien van voorbeelden uit de misdadige praktijken in België. In zijn inleiding geeft de auteur statistische gegevens weer over het aantal moorden per jaar op onze planeet. Wat blijkt? België behoort met jaarlijks zo’n 178 dodelijke slachtoffers tot een van de veiligste landen. Reis je naar El Salvador daarentegen, dan ben je verplicht steeds op je hoede te zijn wegens de enorm hoge criminaliteit ginds. Dit Centraal-Amerikaanse land is immers wereldrecordhouder qua hoeveelheid letale getroffenen.

‘Forensische specialisten bestempelen daderessen zoals Marijke Moens als ‘zwakke narcisten’, die hun man vermoorden en daarna zelfmoord plegen omdat het leven zonder hem voor hen zinloos is.’

Na de intro volgen negen duidelijk omlijnde hoofdstukken, waarin telkens een ander soort doder wordt uitgelicht. Aan de hand van enkele waargebeurde en bekende moordzaken uit België, gevolgd door de visie van de ervaren gerechtspsychiaters, dompelt Masschelin de lezer onder in de donkere krochten van de menselijke psyche.  Zo verneem je onder andere dat vernedering een potentiële reden is om iemand van kant te maken. Dat ter gelegenheid van een relationele moord, eveneens het pijnlijke proces volgt van het slachtoffer.

‘Karel Ringoet is de enige die erin geslaagd is om lange gesprekken te voeren met de massamoordenaar. ‘Ik weet niet hoe het komt, maar hij vertrouwt me.’'

Hoe kan het zo ver komen dat iemand helemaal over de rooie gaat, met alle dramatische gevolgen van dien? Waarom maak je een medemens koud? Welke stroomstoot in het confuse brein van een misdadiger leidt tot doodslag? Hoe groot is de kans op herhaling?  De vijf deskundigen zijn het niet steeds eens met elkaar. Een verrijking, maar tegelijk een aanwijzing dat er flink moet worden genuanceerd.

De schrijver maakt gebruik van een levendige, puntige pen. Met zijn opvallend toegankelijke taal kan hij een ruim lezerspubliek aanspreken. De hoofdstukken zijn beknopt en informatief. Verwacht aldus geen diepgaande, wetenschappelijke uiteenzetting. Moeder, waarom doden wij? lezen is een beetje zoals koffiedik kijken. Je wordt er in ieder geval niet echt vrolijk van.

De inktzwarte kant van de mensheid is en blijft een bijzonder mysterieuze zaak. Weerzinwekkend maar toch educatief.